hisoblanadi. Interfeyslar va texnologiyalar tez sur'atlar bilan rivojlanayotgan
dunyoda HCI ning roli yanada muhimlashib bormoqda.
"'Sichqoncha" manipulyatori - inson va kompyuterning o'zaro ta'sir qilish
vositalaridan biri
Inson bilan kompyuterning o'zaro ta'siri (- bu odamlar (foydalanuvchilar) va
kompyuterlar o'rtasidagi o'zaro aloqalarni o'rganish,
rejalashtirish va
rivojlantirish. Ko'pincha bu kompyuterlar, dizayn va boshqa tadqiqot sohalari
fanining umumiyligi sifatida qaraladi. Foydalanuvchilar va kompyuterlar
o'rtasidagi o'zaro ta'sir dasturiy ta'minotni o'z ichiga olgan foydalanuvchi
interfeysi (yoki shunchaki interfeys) darajasida sodir bo'ladi; masalan, displey
ekranlarida aks ettirilgan tasvirlar yoki ob'ektlar,
foydalanuvchidan apparat
kiritish moslamalari (klaviatura va sichqonlar kabi) orqali olingan ma'lumotlar
va boshqa samolyot va elektrostantsiya kabi yirik avtomatlashtirilgan tizimlar
bilan o'zaro aloqalar.
Hisoblash texnologiyalari assotsiatsiyasi inson va kompyuterning
o'zaro ta'sirini "inson foydalanishi uchun interaktiv hisoblash tizimlarini
loyihalash, baholash va amalga oshirish hamda davom etayotgan
jarayonlarni o'rganish bilan shug'ullanadigan fan" deb hisoblaydi.
Inson
bilan kompyuterning o'zaro ta'sirining muhim jihati foydalanuvch ini
qoniqtirishni ta'minlashdir.
Inson bilan kompyuterning o'zaro aloqasi inson tomonidan ham, kompyuter
tomonidan ham o'rganilayotganligi sababli, tadqiqot davomida olingan bilimlar
inson omiliga ham, kompyuterga ham asoslanadi. Kompyuter tomonida
kompyuter
grafikasi texnologiyalari, operatsion tizimlar, dasturlash tillari va
rivojlanish muhiti muhim ahamiyatga ega. Inson tomonidan aloqa nazariyasi,
grafik va sanoat dizayni,
lingvistika, sotsiologiya, kognitiv psixologiya va
foydalanuvchi ehtiyojini qondirish kabi inson omillari.
Inson va kompyuter o'rtasidagi aloqa nuqtasi deb ataladigan yuqori sifatli
interfeysni yaratish inson-kompyuter o'zaro ta'sirini o'rganishning asosiy maqsadi
hisoblanadi. Inson va kompyuter o'rtasidagi axborot almashinuvi o'zaro ta'sirlar
tuguni sifatida belgilanishi mumkin. o'zaro ta'sirlar tugunlari bir necha jihatlarni o'z
ichiga oladi:
•Vazifalar doirasi: foydalanuvchilarga yo'naltirilgan shartlar va maqsadlar.
•Mashina doirasi: kompyuterning o'zaro ta'siri, ya'ni kollej yotoqxonasidagi
xonadagi talabalarning noutbuki.
•Interfeys doirasi: o'zaro ta'sirga bog'liq bo'lmagan inson va kompyuter jarayonlari
bilan bog'liq bo'lmagan joylar. •Kiruvchi oqimlari : foydalanuvchining
kompyuterdan foydalanishni talab qiladigan bir nechta vazifasi bo'lganida, vazifa
doirasidan boshlanadigan ma'lumot oqimi.
•Chiqish oqimlari: mashinada paydo bo'lgan axborot oqimi.
•Qayta aloqa: Interfeys orqali o'tadigan o'zaro ta'sirlari tugunlari interfeysdan
kompyuterga va orqa tomonga o'tayotganida
baholanadi, boshqariladi va
tasdiqlanadi
Shuningdek,
muhandislik
va
dizayn
masalalari.
Inson
bilan
kompyuterning o'zaro aloqadorligi disiplinlerarası tabiati tufayli turli
darajadagi tayyorgarlikka ega odamlar uning muvaffaqiyatiga hissa
qo'shadilar
