Образование и инновационные исследования (2021 год №6)
ISSN 2181-1717 (E)
335
http://interscience.uz
distance learning, quality of education, virtual environment, mobile
applications.
КIRISH. Ta’lim sifatini oshirishda axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarining turli vositalaridan foydalanish mumkin. Jumladan,
elektron kurslar, elektron ta’lim tizimlari, video ma’ruzalar, veb-seminarlar,
elektron testlar va boshqalar. Bu vositalardan tashqari, hozirgi vaqtda
zamonaviy va ixcham mobil texnologiyalar ham mavjud. O‘quvchilarning
mastaqil ta’limini mobil texnologiyalar asosida tashkil etishda birinchi
navbatda muayyan vaqt va joyga bog‘lik bo‘lmagan holda ta’lim materiallari
o‘rganiladi. Bu sizni o‘rganishingiz kerak bulgan ma’lumotlarni
olishga
imkon beradi. [1]
Bugungi kunda ko‘plab kompyuter, aloqa va hisoblash texnikasi
ishlab chiqarayotgan firma va kompaniyalar yangi platformadagi ixcham
sensorli zamonaviy kompyuterlarni ishlab chiqarmokdalar. Bularga
planshet, smartfon va mobil qurilmalarni keltirish mumkin. Rivojlangan
mamlakatlarning statistik ma’lumotlariga ko‘ra, mobil qurilmalar aksariyat
hollarda intellektual tizim tashkil etuvchisi
smartfon yoki planshetlar
hisoblanadi. Planshetni boshqarish uchun sensorli ekrandan foydalaniladi. U
bilan ishlash fizik klaviatura va sichqoncha qurilmasidan foydalanmasdan,
barmoqlar yordamida amalga oshiriladi. Sensorli ekranda matnni kiritish
umuman olganda, klaviaturada terish tezligidan qolishmaydi.
XX asrning 70yillarida hisoblash tizimlari nazariyasi sohasidagi
Amerikalik olim Alan Key «Kitob o‘lchamidagi kompyuter» Foyasini taklif
qilgan. [2] 90-yillarda cho‘ntak kompyuterlarining paydo bo‘lishi bilan
mobil vositalarni o‘rganish loyihalari va o‘quvchilar uchun mobil ta’limdan
foydalanish kuzatilgan. Tarmokdan mobil texnologiya asosida bilim olish
V.A.Kuklevning ilmiy tadqiqot ishlarida atroflicha o’rganilgan. [3] Tadqiqot
ishida mobil jihozlari asosida WiMAX simsiz tarmog‘ida masofali ta’limdan
foydalanish va bolalar uchun Intel Classmate turidagi kompyuterlarda ishlash
bo‘yicha ma’lumotlar o‘z aksini topgan. Shuningdek, M.A.Grigoryevaning
ilmiy tadkikot ishlarida mobil kompyuter tizimlarida informatika fanini
ukitish,
Savill-Smit, G.Stead va G.Solley loyihalarida mobil tizimlar
asosida matematika va lingvistika fanlarini ukitishni tashkil etish masalalari
o’rganilgan. [4] Avstraliya, Buyuk Britaniya, Italiya, Kanada, Kipr,
Meksika, Yangi Zelandiya, Polsha, AQSH, Turkiya, Chili, Shvetsiya va JAR
davlatlarida ichki axborot va telekommunikatsion vositalar (mobil kompyuter
tizimlari: telefon, planshet va smartfon) asosida ta’lim olish texnologiyalari
keng qo‘llanilmoqda. [5]
II. METODLAR VA USULLAR
Xozirgi kunda mobil qurilmalaridan soxalarda samarali foydalanish
tobora kengaymoqda. Shu bilan bir qatorda mobil qurilmalarning imkoniyati
Таълим ва инновацион тадқиқотлар (2021 йил №6)
ISSN 2181-1709 (P)
336
Education and innovative research 2021 y. №6
ham taraqqiy etib borayotganligi sababli ular ta’lim vositasi sifatida keng
qo‘llanilishi an’anaviy va noan’anaviy ta’limda asosiy o‘rinni
egallab
bormoqda. Yaratilayotgan masofaviy ta’lim platformalaridan mobil qurilmalar
orqali foydalanish mumkin. Ta’lim olishning zamonaviy usullaridan biri,
bu mobil texnologiya asosida ta’lim olish bo‘lib, u kun sayin rivojlanib
bormokda. Bunga misol qilib aytishimiz mumkinki Respublikamizda
(kovid-2019) 2020 yil joriy etilgan karantin jarayonida barcha oliygoxlar
onlayn ya’ni masofaviy ta’limga o‘tdi. Bu davrda aksariyat talabalar mobil
telefonlari orqali masofaviy ta’limdan samarali foydalanganlarini aytishimiz
mumkin.
Mobil qurilmalarning imkoniyati nafaqat qo‘nqiroq qilish yoki xabar
almashish uchun, balki undan kengroq vazifalarni bajarishga mo’ljallangan.
Bugungi kunda bu qurilmalar ko‘pgina foydalanuvchilar uchun axborot olish,
bilimlarni
shakllantirish, fikr almashish imkoniyatlarini taqdim etmoqda.
Darhaqiqat, bugungi kunda mobil ta’lim yoki m-learning hakida ta’riflar
ko‘p keltirilgan. Bu vositalar o‘quvchilarning ma’lumotlar olishida asosiy
vositalardan biri bo‘lib qolmoqda. O‘quvchilar smartfon yoki planshetlarlarda
ta’lim resurslariga doimo ega bulishni xohlashadi.
Masofaviy ta’limdan kompyuterlashtirilgan elektron ta’limga, onlayn
ta’limga, internetda o‘qishga va boshqalarga qadar internet orqali tarqatilgan
ta’limni tushuntirish uchun juda ko‘p atamalar mavjud. Biz e-learningni
Internet orqali maxsus o‘qitiladigan kurslar sifatida belgilaymiz, bu erda
professor o‘qituvchi sinfdan tashqari.
DVD yoki CD-ROM, videoyozuv
yoki televizor orqali tarqatilgan dars emas. Interaktivdir, chunki siz o‘z
sinfingizdagi o‘qituvchilaringiz, professorlaringiz yoki boshqa talabalar bilan
muloqot qilishingiz mumkin. Ba’zan siz «elektron tarzda» sizning qo‘lingizni
ko‘tarib, real vaqtda muloqot qilishingiz mumkin bo‘lgan jonli efir orqali
taslim bo‘ladi va ba’zida bu oldindan ro‘yxatga olingan ma’ruzadir. Har doim
o‘qituvchi yoki professor siz bilan aloqada bo‘lib, siz bilan aloqada bo‘ladi,
sizning topshiriqlaringizni va sinovlaringizni baholaydi. elearning ta’limning
muvaffaqiyatli usuli ekanligi isbotlangan va ko‘plab odamlar uchun hayot
tarzi hayotga aylanmoqda.
Xozirgi kunda shaxsiy kompyuter orqali internetga ulanishdan ko‘ra
mobil telefonlar orqali internet tarmoqiga ulanish ancha onsonroq. Mobil
aloqa kompaniyalari mijozlarga so‘zlashuv vaqtlari bilan birgalikda
internetdan (MB,GB) foydalanish imkoniyatlarini xam bermoqdalar. Shunisi
qulayli mobil telefon orqali xoxlagan joydan turib
internet xizmatlaridan
foydalanishingiz mumkin. Shundan kelib chiqqan xolda internetdan
foydalanishga talab kundan - kun ortib bormoqda.
III. MUHOKAMALAR
O‘quvchilar masofaviy ta’limda yoki darsdan tashqari vaqtlarida
