46
tagiga yozib qo‘yiladi. Oqim ma`romining vaqti gorizontal chiziq bilan, ungi nisbatan yo‘l qo‘yish
mumkin bo‘lgan ( kat`iy ma`romli konveyerli oqimlar uchun -5%÷10%, erkin ma`romli
oqimlar
uchun -5%÷15% ) farqli vaqtlar gorizontal punktirlar bilan tasvilanadi. Ordinata o‘qi bo‘ylab
tashkilliy operatsiyalarni vaqti muayyan mastshabda belgilanadi. Shu o‘q bo‘ylab operatsiyalarning
bajarilish vaqtiga mos nuqtalar topiladi. Karralik operatsiyalarda ularning bajarilish vaqti o‘rta
xisobda olinadi. Ishlab chiqarish oqimiga modellar tsiklli tushirilgan bo‘lsa, moslik grafigini
tuzishda bitta buyumga o‘rta xisobda to‘g‘ri keladigan vaqt olinadi.
Ishlab chiqarish oqimini taxlil qilishning yana bir yo‘li – bu
oqimdagi asbob-uskunalardan
foydalanish darajasini aniqlash. Oqimda asbob-uskunalardan foydalanish koeffitsienti kuyidagicha
aniqlanadi:
K
a.f.
=∑Tm/∑Tf
bu erda:
∑Tm-mexanizatsiyalashgan ishlarni bajarishga sarflanadigan vaqt yig‘indisi (texnologik
operatsiyalar bo‘yicha olinadi).
∑Tf- mexanizatsiyalashgan tashkiliy operatsiyalarni bajarishga ketadigan vaqt.
Ideal holatda K
a.f.
1ga teng bo‘lishi kerak.
Ishlab chiqarish oqimining tashkiliy- texnologik sxemasida
buyumga ishlov berishni
texnologik tartibga qanchalik rioya qilinganlini tektishir uchun texnologik tartib grafigi (31-rasm)
tuziladi. Tartib grafigi ixtiyoriy masshtabda tuziladi. Grafikning chap tomonida xamma detallar
nomi tashkiliy-texnologik sxemada ishlov berish tartibi asosida yoziladi.
Ishlov berilayotgan
modelni asosiy detaliga ( ko‘pincha old bulak asosiy detal xisoblanadi, chunki boshqa detallarning
deyarli xammasi shu detalga biriktiriladi) 1- tartib raqam beriladi va “ Detallar tartib raqami”
ustuniga yoziladi. Qolgan detallar ularning texnologik sxemadagi tikilish tartibiga binoan yuqori
tomonga qarab yozib chiqiladi.
Tartib grafigida tashkiliy operatsiyalarni kvadrab yoki doira shaklida tasvirlanib, ular ichiga
tashkiliy operatsiyaning tartib raqami va uni bajaradigan ishchining ixtisosi yoziladi. Karrali
operatsiyalarni ustma-ust chizilgan ikkita yoki undan ortiq kvadrat (doira) shaklida tasvirlanadi.
Karrali operatsiyalarda kvadratlar (doralar) soni, shu tashkiliy operatsiyani
bajaradigan ishchilar
soniga teng bo‘ladi. Karrali operatsiyalar tasvirlangan kvadratlarning xar biriga tashkiliy
operatsiyani tartib raqami, va ishchining ixtisosi bir xil yoziladi. Detallar tikish tartibiga asosan va
asosiy qatarga tushadigan joyini ko‘rsatadigan chiziqlar asosiy
qatordan yuqorida tasvirlanib,
ularga detallarning tartib raqami yoziladi va qaysi tashkiliy ish joyiga kelib tushishi til chiziqlar
bilan ko‘rsatib qo‘yiladi. Detallarni bir operatsiyadan ikkinchisiga o‘tishini ko‘rsatadigan chiziqlar
asosiy qatordan pastda tasvirlanib, detallar tartib raqami yoziladi va til chiziqlar qo‘yiladi. Biron bir
detal unga nisbatan asosiy detalga ulangandan keyin (masalan, ostki yoqa ustki yoqaga)
ushbu
detalning (ostki yoqani) tartib raqami va xarakat yo‘nalishi ko‘rsatilmaydi.
31 -rasm.Tartib grafigi
Nazarot va muxokama savollari
1. Tashkiliy- texnologik sxemani taxlil qilish usullari.
2. Moslik koeffitsientini xisoblash
3.
Tartib grafigini tuzish
4. Moslik grafigini tuzish
