Texnologiyalari" kafedrasi "texnologik jarayonlarni loyihalash"

Download 2,84 Mb. Pdf ko'rish
bet	32/99
Sana	15.12.2023
Hajmi	2,84 Mb.
	#119937

1 ... 28 29 30 31 32 33 34 35 ... 99

Bog'liq
portal.guldu.uz-Majmua

MA`RUZA №14 (2 soat)
MAVZU: TIKUV ISHLAB CHIQARISH OQIMINI TASHKILIY-TEXNOLOGIK
TIZIMINI ISHLAB CHIQISH.
Reja:
1. Mehnat predmetlarini uzatish uchun transport vositalarini tanlash.
2. Tashish vositalari klassifikatsiyasi.
Oqimning tashkiliy-texnologik tuzilmasi deb uning bo‘linishiga, ishchi o‘rinlarini muayyan
joylashtirilishi oldindan belgilangan va yarim fabrikatning xarakatlanishi uchun transport vositalari
ko‘rsatilgan, mustaqil texnologik ixtisoslashtirilgan ( TIU) va detallar bo‘yicha ixtisoslashtirilgan
uchastkalarga ( DIU), shuningdek tashkiliy-texnolgik modullarga ( TTM) aytiladi.
Oqimning tashkiliy-texnologik tuzilmasini shakllantirish oqim turini, uning ishlash shartlari va
ishchi o‘rinlarini joylashtirish usullarini qat`iy aniqlab beradi.
O‘rta va kata quvvatli oqimlarida detallarni tayyorlash, buyumni yig‘ish va parzozlash uchastkalari
(sektsiyalari) ajratiladi. Ular texnologik ixtisoslashtirilgan uchastkalari deyiladi ( TIU). Oqimni
TIUga ajratish zaruriyati ularga xizmat ko‘rsatishning mavjud me`yorlari tufayli kelib chiqqan
bo‘lib, ular sanoatda brigadir boshchiligidagi 10-15 kishini tashkil etadi. TIUni ajratish masalasini
xal qilish oqimning tayyorlov, yig‘uv va pardozlash chegaralari xaqidagi ma`lumot asosida amalga
oshiriladi. Oqimni texnologik belgi bo‘yicha bo‘lish chegaralarini o‘rnatib, ko‘rsatilgan
chegaralarida ishchilar soni xisoblanadi va uni boshqarishning yuqorida keltirilgan me`yorlari bilan
taqqoslab, TIUning ajralish zaruriyati aniqlanadi.
Agar TIUda ishchilar soni boshqaruvning me`yor chegaralaridan oshib ketsa, TIU 2,3... va x.k.
ixtisoslashtirilgan uchastkalarga bo‘linadi. Shu tariqa oqim 2-3 tayyorlash sektsiyalari, 2-3 iyg‘ish
(montaj) sektsiyalari va x.k.larga ega bo‘lishi mumkin.
Agar TIUda ishchilar soni boshqaruv me`yorlarining eng pastki chegarasidan kam bo‘lsa, bunday
operatsiyalar guruxini enma en turgan boshqa operatsiyalar guruxi bilan birlashtirish masalasi
ko‘riladi. Masalan, tayyorlov-montaj sektsiyasi yoki montaj- pardozlash sektsiyasining xosil
bo‘lishi.
Oqimning detalga ishlov berish ixtisoslashtirilgan uchastkalarini ( DIU) shakllantirish oqim
operatsiyalariga parallel ishlov berish mavjudligida amalga oshiriladi. DIUri oqimda bir nechta
bo‘lib, ular faqat tayyorlash sektsiyasida ajratiladi. DIU da eng kam 3 ta ishchi bo‘lishi mumkin.
Agar bu talab bajarilmasa, bunday operatsiyalar guruxini boshqa DIU bilan birlashtirish masalasi
ko‘riladi.
Tashkiliy-texnologik modullar ( TTM) oqimlarda ajratilgan TIU va DIU larda shakillantiriladi
qachonki, tashkiliy texnologik operatsiyalarda ishchilarni karraligi va ularga mos ish o‘rinlarini
joylashtirilishi mexnat predmetlarini ish joydan keyingi ish joyga beto‘xtov o‘tishini ta`minlab
berolmasa. Bu xolatda o‘zaro bog‘langan tashkiliy operatsiyalarini zanjiri uziladi va TIU va DIU bir
nechta TTMlarga ajraladi. TTM da mexnat predmetlari faqat qo‘lda suriladigan tashish vositalari
qo‘llaniladi.
Shunday qilib, tashkiliy- texnologik tuzilmasida tashkiliy-texnologik modullar( TTM) tashkiliy
operatsiyalar orasida qo‘lda suriladigan transport vositalarini qo‘llangan xolda xosil bo‘ladi. Agar
mexnat predmetlari tashish uchun mexanizatsiyalashtirilgan transport vositalari qo‘llansa, TTM lar
xosil bo‘lmaydi. Bunda oqim tuzilmasi faqat TIU va DIU dan iborat bo‘ladi. Ish o‘rinlari transport
vositasi bo‘ylab o‘rnatiladi.
Shunday qilib, oqimning tashkiliy- texnologik tuzilmasini shakllantirish vaqtida transport vositasi
avval DIU va TIU lar uchun, so‘ng umumiy oqim uchun tanlanadi. Transprot vositalarini tanlash
oqim tuzilmasini ishlab chikish va ishchi o‘rinlarini joylashtirish tartibini aniqlab bo‘lgandan so‘ng
amalga oshirishi maksadga muvofiq bo‘ladi.
Tanlangan transport vositasi ishlab chiqarish oqimining tizimini aniqlaydi.
Tanlangan transport vositasi nafaqat mexnat predmetlarini ish joydan ish joyga uzatishga xixmat
qiladi, balki ishlab chiqarishni asosiy omili xisoblanib, tikuv buyumni ishlab chiqarish tsiklini
qisqarishini ta`minlaydi.

48
Shuning uchun, ish joylar orasida mexnat predmetlarini tashish jaryonini tashkil qilish ishlab
chiqarish jarayoni bilan bevosita bog‘liq. Bir tomondan- ishlab chiqarish jarayonini tashkil qilish
shakli mexnat predmetlarini ish joydan keyingi ish joyga uzatish jarayonini tashkil qilishiga ta`sir
etadi, ikkinchi tomondan- mexnat predmetlarini jarayon aro uzatishni tashkil qilish ishlab
chiqarishni tashkil qilishga ta`sir etadi.
Transport vositalarini to‘g‘ri tanlash mexnat predmetlarini tashkiliy operatsiyalarni bajaradigan
ishchilar orasida beto‘xtov va bir ma`romda uzatilishini ta`minlaydi.
Mexnat predmetlarin uzatish usuliga qarab ular: qo‘lda, mexanizatsiyalashtirilgan,
avtomatizatsiyalashtirilgan va avtomatlashgan (robotlashtirlgan ) turlariga bo‘linadi. Umuman
transport vositalari ko‘tarib tashidigan va tashidigan turlariga bo‘linadi. Tikuv tsexida tashidigan
transpart vositalri ishlatiladi.

Download 2,84 Mb.

1 ... 28 29 30 31 32 33 34 35 ... 99

Download 2,84 Mb.

Pdf ko'rish