l < 0,2 · l 0 masofalarda UQT diapazonda
yerning sferikligini va troposferadagi radioto‘lqinlarning refraksiyasi
ta’sirini hisobga olmaslik mumkin. Bunda UQTni tarqalishining
xarakterli o‘ziga xos xususiyati katta barqarorlik va vaqt bo‘yicha
signal sathining o‘zgarmasligi hisoblanadi.
0,2 l 0 < l < 0,8 · l 0 chegaralarda yotadigan sezilarli masofalarda
yerning sferikligini hisobga olish zarur bo‘ladi. Shu bilan birga
refraksiyaning ta’sirini yerning ekvivalent radiusidan foydalanish yo‘li
bilan hisobga olish kerak bo‘ladi.
Bunday masofalarda UQTni tarqalishi uchun metrologik
sharoitlar ta’sir qiladi. Troposferaning sindirish koeffitsientining
o‘zgarishi bilan to‘lqin traektoriyasining egriligi o‘zgaradi, binobarin,
to‘g‘ri va yer sirtidan qaytgan nurlar uchun bu o‘zgarishlar turlicha
bo‘lishi mumkin. Natijada to‘g‘ri va qaytgan nurlar orasidagi fazalar
farqi o‘zgaradi, buning natijasida radioto‘lqinlar maydonlari sathi
o‘zgaradi, signalning so‘nishi ro‘y beradi. Masofaning ortishi bilan
so‘nishlarning halaqit qiluvchi ta’siri ortadi [1-3].
Radioqabul qilishga halaqitlar. Radioqabul qilish shartlari
signal maydoni kuchlanganligini absolyut qiymatlari orqali emas,
balki
signal
maydoni
kuchlanganligini
shovqin
maydoni
kuchlanganligiga nisbati orqali aniqlanadi.
Turli aloqa turlari – radiotelefon, radiotelegraf, radioeshittirishni
va boshqalarni amalga oshirish uchun ma’lum minimal signal/halaqit
nisbati talab qilinadi. Bu joyda va berilgan to‘lqin diapazonida
halaqitlar sathini aniqlashni bilish katta amaliy ahamiyatga ega.
Binobarin, ma’lum halaqitlar sathi bo‘yicha talab qilinadigan maydon
kuchlanganligini aniqlash mumkin.
18
Biz
faqat
tashqi
halaqitlarni
ko‘rib
chiqamiz,
radioapparaturalarning ichki shovqinlari esa qabullash qurilmalari
fanida ko‘rib chiqiladi.
