Tikuv buyumlarini t ayyorl ashd a kreativ loyihalash

bilan muntazam madaniy va siyosiy hamkorlik qilgan. Eronda 
zardo'zlik san'atining rivojlanganligiga XV -XVII asrlarda 
ishlangan zardo'zlik namunalari misol bo'la oladi. Qadimgi Rus 
ham Vizantiyaga taqlid qilib zardo'zlik san’atini o'rgangan. O'rta 
Osiyoda zardo'zlik juda qadimdan rivojlanib kelayotgan xalq 
amaliy san'ati turlaridan biridir. Arxeologik topilmalar va tarixiy 
manbalardan ma'lumki, O'rta Osiyo xalqlari orasida qadimdan I- 
II asrlarda zarbof kiyimlar, badiiy buyumlar keng tarqalgan. XVII 
asrda yashagan Samarqandlik shoir Fitratning asosiy kasbi 
zardo'zlik bo'lgan, u matolarga zardan ajoyib kashtalar tikkan.
XIX-XX asr boshlarida zardo'zlikning o'ziga xos maktabi 
yaratilgan.
O'zbekistonda Buxoro, Samarqand, Farg’ona va boshqa 
joylarda zardo’zlik maktablari ochilgan. Qimmatbaho matodan 
tayyorlanadigan zardo'ziy kiyimlar mahalliy aholining turli 
tabaqalari o'rtasida keng tarqalgan. Qo'li gul ustalar amir 
saroyining ahllari uchun chakmon, kamzul, poyafzal, belbog', 
chalvor, salla quloq va jul tikkanlar .
Boy xonadonning 8-10 yoshdan katta bo'lmagan o'g'il 
bolalariga sunnat to'yi munosabati bilan zarbof to'n kiydirganlar. 
Amir Nasrullodan anchagina zardo'ziy kiyimlar saqlanib qolgan. 
1885-1911 yillar Buxoroda zardo'zlik san'ati gullab-yashnagan davr 
bo'lgan. 1920 yilda amirlik ag'darilib, zardo'zlik san'ati xalq 
qo'liga o'tdi.
Hunarmandchilik artenari ochilib zardo'zlar birlashib, 
dabdabali kimxob to'nlar o'rniga do'ppi, a'yonlar nimchalari, 
sumka, 
tufli, 
choyshablar, 
ko'zoynak 
g'iloflari, 
divan 
yostiqlarining g'ilofi tikila boshlandi.
1930 yilda O'zbekistonda rassomlar uyushmasi qoshida 
zardo'zlik arteli tashkil etilib, unga tajribali zardo'zlar taklif etildi. 
Keyinchalik artel kengaytirilib fabrikaga aylantirildi.
O'sha davrda talantli rassom Omonjon Majidov, talantli 
zardo'z Umar Hayitov va usta Fayzulla G'aybullaevlar ishga
110
Л

kelgan yoshlar ayniqsa ayollardan mohir kashtado'zlar etishib 
chiqishida o'zlarining salmoqli hissalarini qo'shdilar.
Zardo'z do'ppilar faqat Buxoroda tikilardi, ustalar yangi 
ajoyib nushalarini yaratdilar. Ayniqsa qizlar, kelinchaklar 
kiyadigan, yoqut, olmosdek charaqlagan "Gulnoz", "Bahor", 
"Navro'z", "Dilorom", "Ra'no", "Festival", "Qo'shbodom" va "Baxt" 
deb nomlangan do'ppilar tikildi.
1960 yillardan buyon xotin-qizlar tuflilarining zardan uch xil 
shakli tikila boshlandi. Zardo'z buyumlarga lola, oftob, bodom, 
Minorai Kalon, "Somoniy" maqbarasi kabi naqsh va rasmlar aks 
ettirildi. Zardo'zlik san'atining yirik namoyandalaridan biri, 
buxorolik zardo'z usta No'm on Aminovdir.
U 1908 yilda zardo'zlar oilasida dunyoga keldi. Otasi 
Omonjon Majidon Buxoro amirligi ustaxonasida 12 yil ishlagan 
edi. (Usta Omonjon Majidov 1-rasm) U N u’monjonga yoshlik 
chog'idanoq zardo'zlik sirlarini o'rgatdi. Nu'monjon gulburlik, 
rassomlik va zardo'zlik tikish sirlarini o'rgandi. N. Aminov 
ijodidagi yutug'i zar tikish xillarining qirralarini izlab, yangiliklar 
yaratdi.
Toshkentdagi xalq amaliy san'ati muzeyida "Go’ri Amir" 
tasviri, hamda Samarqandning 2500 yiliga bag'ishlangan tasviri 
juda chiroyli va ta'sirchan chiqqan.U yoshlarga xalq amaliy 
san'atining noyob zardo'zlik san'atini chin yurakdan o'rgatdi va 
rivojlantirdi.

Download 5,14 Mb.