68-Rasm . Ranglar doirasi
Xromatik ranglarning xususiyatlari quyidagilar:
• Rang tusi - rangning shartli belgisi (qizil, ko'k, to'q sariq,
havo rang) rangning nomi shartli yoki bironta predmet, o'simlik
nomiga yaqinlashtirib aytiladi;
• rang to'qligi - rang kuchining
va xromatik rangga
axromatik rang aralashgani bilan xarakterlanadigan rang tusi
qanchalik sofligining ko'rsatkichi;
• oqishlik - xromatik rangning oq rangga yaqinlik darajasi.
Ranglarning gavdani o'zgartirib ko'rsatish xususiyati ham bor.
Gavdani
iliq
ranglar
yaqinlashtirib
va
kattalashtirib
ko'rsatadi, sovuq ranglar uzoqlashtirib va kichraytirib ko'rsatadi.
Xromatik ranglarning ikki rangli monandligi quyidagi
tamoyillarda yuzaga keladi:
• o'xshash ranglar - bir xil asosiy ranglardan hosil bo'lgan
va ranglar doirasining bir choragidagi
ranglarning birga
qo'shilgani;
•
kontrast ranglar - har xil asosiy ranglardan hosil bo'lgan
va ranglar doirasining qarama-qarshi turgan choraklardagi
ranglarning ko'kish yashilning va biriga qo'shilgani.
Xromatik va axromatik ranglarning birga qo'shilgani
kiyim
kompozistiyasida juda ifodali bo'lib chiqadi. Oq rang sof
xromatik rang tusining kuchi va
jarangdorligi yuzaga keladida,
bayramona manzaralilik hisi tug'iladi; oq rang bilan mayin
ranglar uzviy va osongina qo'shilib,
soflik va bashanglik hisini
yuzaga keltiradi.
Qora rang bilan sof xromatik rang birga qo'shilib, ko'zga
tashlanib turadigan va keskin ko'rinadigan ranglar hosil qiladi.
Qora rang tusning yorqinligini va sofligini bir qadar kamaytirish
xususiyatiga ega. Atrofdagi ranglar ta'sirida
rang oqishligining
o'zgarishi oqishlilik kontrasti deyiladi.
Rangni idrok etish sun'iy yoritish,
materialning fakturasi va
zichligi qandayligiga qarab o'zgaradi.
