Toshkent davlat agrar unverstet samarqand filiali

TOSHKENT DAVLAT AGRAR UNVERSTET SAMARQAND FILIALI

AGRABIZNES VA LOGISTIKA fakulteti 1 kurs 21-109 guruh talabasi

Saparov Rustam

Analitik, fizkoloid va bioorganic kimyo fanidan

Tayyorlangan

PREZENTATSIYASI

Mavzu: Nuklein kislotalar

Nuklein kislotalar

• Reja:
• 1. Nuklein kislotalar xaqida umumiy ma’lumot.
• 2. DNK nimg xususiyatlari

Nuklein kislotalar

• Nuklein kislotalar
• Nuklein kislotalar, polinukleotidlar — nukleotidlar qoldigʻidan hosil boʻlgan yuqori molekulali organik birikmalar. Nuklein kislotalar tarkibiga qanday uglevod — dezoksiri-boza yoki riboza kirishiga qarab dezoksiribonuklein kislota (DNK) va ribonuklein kislota (RNK)larga boʻlinadi. Nukleotidlarning Nuklein kislotalardagi ket-ma-ketligi ularning birlamchi strukturasini belgilaydi. Nuklein kislotalar barcha tirik organizmlarning hujayralarida mav-jud boʻlib, irsiy (genetik) informa-siyani saklash va nasldannaslga oʻtka-zishdek eng muhim funksiyani baja-radi, hujayra oqsillarining bu in-formatsiyani voqe qiluvchi sintezi jarayoniga taʼsir koʻrsatadi. Organizmda erkin holda boʻladi, oqsillar bilan bir kompleks (nukleproteidlar)ni tashkil etadi.[1]

Nuklein kislotalar

• Ribosomal RNK (rRNK) va transport RNK (tRNK)
• Ribosomal RNK (rRNK) ribosomalarning asosiy tarkibiy qismi hisoblanadi, bu iRNKning toʻgʻri nuqtaga bogʻlanishi va shu orqali uning ketma-ketligi toʻgʻri oʻqilishini taʼminlaydi. Ayrim rRNK molekulalari ferment vazifasini bajaradi, yaʼni kimyoviy reaksiya borishini tezlashtiradi (katalizlaydi). Bu holatda oqsil hosil qiluvchi aminokislotalarni bogʻlovchi bogʻning hosil boʻlishini tezlashtiradi. Ferment vazifasini bajaruvchi RNKlar ribozimlar deb ataladi.
• Transport RNK (tRNAlar) ham oqsil sintezida ishtirok etadi, ammo uning vazifasi tashish – iRNK tomonidan zanjirga qoʻshilishi belgilangan aminokislotani ribosomaga olib kelishdan iborat. Transport RNK bitta zanjirli RNKdan iborat, lekin bu zanjirning oʻzaro justlashib, juft zanjir hosil qiladigan komplementar qismlari mavjud. Asoslarning shu tartibda oʻzaro juftlashishi tRNK faoliyatining yuzaga chiqishiga imkon beruvchi uch oʻlchamli (3D) tuzilishni hosil qiladi.