9
KIRISH
XX asrning so‗nggi yillariga kelib, xavfsiz hayotni ta‘minlash masalalari eng
dolzarb
muammoga aylanib qoldi, chunki ishlab chiqarish jarayonining misli
ko‗rilmagan yuksak taraqqiy etgan texnologiyalar bilan ta‘minlanishi, tabiiy
rivojlanishdagi ayrim noxush vaziyatlarning murakkablashuvi,
aholi salomatligi,
atrof-muhit tozaligi va iqtisodning barqaror rivojlanishiga tahdid solib qoldi. Shu
sababdan ham O‗zbekiston mustaqilligiga erishgan dastlabki yillardanoq eng muhim
vazifalar qatoridan mamlakat aholisi va hududini turli xil tabiiy ofatlardan, FV
lardan muhofaza qilish, ekologik xavfsizlikni ta‘minlash masalalari o‗rin oldi.
Butun jahon ―Qizil xoch va Yarim oy‖ jamiyati tashkiloti ma‘lumotlariga
ko‗ra oxirgi 30 yil mobaynida butun dunyoda tabiiy ofatlardan qariyb bir milliard
insonlar jabrlangan, yiliga qirq million kishi va bulardan ko‗rilgan
moddiy zarar
miqyosi yiliga qariyb ikki yuz milliard AQSh dollarini tashkil etgan.
Sayyoramizning turli burchaklarida sodir bo‗layotgan voqealarni umumlashtirib
tahlil qilsak, tabiiy ofatlar yildan-yilga ortib borib, keng maydonlarni qamrab
olayotganligini ko‗rayapmiz.
Ko‗pgina davlatlarda olib borilayotgan izlanishlarga ko‗ra
yuzaga kelishi
mumkin bo‗lgan hodisalarni oldindan o‗rganish, bashoratlash, uning negizida
ogohlantirish chora-tadbirlarini ishlab chiqish,
nafaqat noxush vaziyatlar
keltiradigan iqtisodiy zararni tejab qolish, balki insonlar o‗rtasidagi shikastlanish
ko‗rsatkichlarini pasaytirishga olib keladi.
Biz yangi ming yillik sharoitida yashar ekanmiz, avvalo,
yangicha fikrlash,
yangicha yashash sharoitiga o‗tish lozim. Bu sharoitda inson-tabiat-jamiyat
o‗rtasidagi muvozanatni saqlash faqat qonunlar ustivorligi va keng ko‗lamda
izlanishlar asosida bo‗lishi mumkin.
Respublikamiz mustaqillikka erishganidan so‗ng tashkil etilgan Favqulodda
Vaziyatlar vazirligining asosiy vazifalaridan biri ham FVlarda aholi hayoti,
sog‗lig‗ini, moddiy va madaniy boyliklarni muhofaza qilishdan iborat.
Bu vazifani
samarali tashkil etish uchun muhofazaning qonuniy, tashkiliy, iqtisodiy,
ijtimoiy,
muhandislik-texnik, maxsus asoslariga ega bo‗lishimiz zarur.
Ushbu o‗quv qo‗llanma aynan ana shu masalalar bilan tanishtirish maqsadida
tayyorlangan. To‗plamni tayyorlashdan ko‗zda tutilgan maqsadlardan biri talabalarni
sodir bo‗lishi ehtimoli bo‗lgan FVlar, bunday FVlarning oldini olish, ularni bartaraf
etish, ulardan aholini hamda hududlarimizni muhofaza qilish yo‗llari bilan
tanishtirishdan iborat.
Ushbu o‗quv qo‗llanmada tabiiy ofatlarning kelib chiqish sabablari, jug‗rofiy
tarqalishi va oqibatlari to‗g‗risida ma‘lumotlar
bilan birga, eng muhimi, bunday
noxush vaziyatlarda odamlarning ortiqcha his-tuyg‗u, hayajonga berilmasdan va
sarosimaga tushmasdan qilgan
oqilona xatti-harakatlari, amaliy tajribalari qanday
bo‗lishi zarurligi ishonchli dalillar bilan keltirilgan.
Mazkur o‗quv qo‗llanma iqtisodiyot yo‗nalishidagi hamma talabalarning
savodxonligini oshirishga mo‗ljallangan bo‗lib, ba‘zi kamchiliklardan xoli emasligini
e‘tiborga olgan holda, o‗z fikr va mulohazalaringizni Jismoniy madaniyat kafedrasiga
bildirishingizni so‗raymiz.
