|
Innovatsion faollikning asosiy koʻrsatkichlari
|
| bet | 6/19 | | Sana | 06.06.2024 | | Hajmi | 4,13 Mb. | | #260791 |
Bog'liq BMI Gavsiddin1.2. Innovatsion faollikning asosiy koʻrsatkichlari
Oʻzbekistondagi innovatsion faollikning asosiy koʻrsatkichlari haqida ma’lumotlar mavjud. Muallif, 2013 yildan 2023 yilgacha boʻlgan davrda Oʻzbekistonning Global Innovatsiyalar indeksi (GII) reytingidagi koʻrsatkichlari dinamikasini tahlil qilib, mamlakatning innovatsion faolligiga ta’sir etuvchi asosiy omillarni yoritgan. Tadqiqotda milliy innovatsion tizim kontekstida ham ijobiy tendentsiyalar, ham takomillashtirish yoʻnalishlari belgilanib, Oʻzbekiston iqtisodiyo-tiga uning innovatsion salohiyatini oshirish uchun zamonaviy texnologiyalar va usullarni integratsiya qilish zarurligi ta’kidlangan.[26] Boshqa bir manbada aytganda, Oʻzbekiston 2030 yilda dunyodagi 50 ta innovatsion iqtisodiyot qatoridan o‘rin olishni rejalashtirmoqda. Bu vazifa yaqinda qabul qilingan va ishlab chiqilishi jarayonida BMTTD ishtirok etgan mamlakatni innovatsion rivojlantirish strategiyasida qayd etilgan[31].
Shuningdek, Oʻzbekistonning innovatsion faoliyat to‘g‘risida qonunchilik palatasi tomonidan 2020-yil 7-aprelda qabul qilingan va senat tomonidan 2020-yil 19-iyunda ma’qullangan. Bu qonun innovatsion faoliyat sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat [1].
Milliy iqtisodiyotni baholash va strategik yoʻnalishlarini belgilab olishda innovatsiyalarni roli ortib bormoqda, bu esa oʻz navbatida uning yagona ta’rifi va ushbu faoliyatni oʻlchashning asosiy usullaridan oqilona foydalanib, uning miqdoriy koʻrsatkichlarini tahlil qilish dolzarb masaladir. Chunki mamlakat taraqqiyotining asosiy yoʻnalishlarini aynan shu soha belgilab bermoqda. Shu munosabat bilan OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development) doirasida qabul qilingan innovatsion faoliyatni baholashning xalqaro standartlari hamda innovatsiyalarning asosiy milliy va xalqaro reytinglari alohida qiziqish uygʻotmoqda.
Global Innovation Index 2007 yilda INSEAD (Frantsiya biznes maktabi va tadqiqot instituti) tomonidan yangi tadqiqot loyihasi sifatida ishlab chiqilgan boʻlib, hisobotda mamlakatlarning raqobatbardoshligi va rivojlanishi uchun innovatsion yutuqlardan foydalanish qobiliyatini va tayyorligini baholash uchun asosiy metodologik vosita hisoblanadi [32,11-b]. OECD standartlari chet el ilm-fanida va amaliyotida eng keng tarqalgani standartlardan - OECD tomonidan 2020 yilgacha Oslo qoʻllanmasi oʻn uch marotaba nashr etildi va u innovatsion salohiyatni aniqlashga bagʻishlangan [33].
Biz oʻz izlanishlarimizni va Oʻzbekistondagi innovatsiya sohasidagi faoliyat tahlilini shu manbaning 2012-2020 yillardagi ma’lumotlari asosida olib boramiz. Oslo qoʻllanmasi Eurostat va OECD tomonidan birgalikda tayyorlangan innovatsion salohiyatni baholash uchun keng qamrovli uslubiy hujjat boʻlib, fan, texnologiya va innovatsiyalar bilan bogʻliq ma’lumotlarni oʻlchash va talqin qilish boʻyicha doimiy ravishda yangilanib turadigan qoʻllanmalarning bir qismidir. 1963 yilda birinchi boʻlib Frascati qoʻllanmasi [34] tadqiqot va ishlanmalarni oʻz ichiga olgan. 1995 yilda Kanberra qoʻllanmasi nashr etildi, u fan va texnikada inson resurslarini rivojlantirishga bagʻishlangan [35]. OECD va Evropa Komissiyasi (Eurostat) tomonidan homiylik qilingan Oslo qoʻllanmasining oʻn uchinchi nashri Kornell universiteti, INSEAD va Jahon intellektuallari oʻrtasida Mulkni tashkil qilish (World Intellectual Property Organization (WIPO)) hamkorligi natijasidir. GII 2020 hisobotida global innovatsion tendentsiyalar va 131 ta iqtisodiyotning innovatsion koʻrsatkichlari keltirilgan [36]. Oslo boʻyicha koʻrsatmalar OECD turli mamlakatlardagi innovatsion jarayonni tahlil qilish uchun qoʻllaniladi.
Har bir nashr etilgan yoʻriqnomada innovatsiya tushunchasi sezilarli darajada kengaygan. Masalan, Frascati qoʻllanmasida uchta turdagi innovatsion tadqiqotlar koʻrib chiqildi: fundamental tadqiqotlar, amaliy tadqiqotlar va eksperimental tadqiqotlar. Oslo yoʻriqnomasining soʻnggi nashri innovatsiyalarning toʻrt turini aniqladi: mahsulot, jarayon, tashkiliy va marketing.
|
| |
