• Tayanch so‘zlar va iboralar
  • 5.1. Umumiy holatlar
  •  – Ma’ruza. Mavzu: Avtomatlashtirilgan loyihalashning texnik vositalari




    Download 1,86 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet28/77
    Sana15.01.2024
    Hajmi1,86 Mb.
    #137907
    1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   77
    Bog'liq
    Toshkent davlat texnika universiteti-fayllar.org

    5 – Ma’ruza. Mavzu: Avtomatlashtirilgan loyihalashning texnik vositalari 
    Protsessorlar
     
    Ma’ruza rejasi:  
    1. Umumiy holatlar
    1.1. EHMlarning asosiy texnikaviy parametrlari
    1.2. EHM klassifikatsiyasi
    1.3. Hisoblash tizimlari (HT)ning ish rejimlari
    2. Avtomatlashtirilgan loyihalashda foydalaniladigan EHM va HT haqida umumiy
    ma‟lumotlar
    3. EHM apparat vositalari va tizimlari
    3.1. Protsessorlar
    3.2. Intel protsessorlari tarixi


    3.3. Protsessor razryadligi
    3.4. Protsessor avlodi
    3.5. Protsessor chastotasi
    3.6. Protsessor bo„linmalari
    3.7. Chastotaning ichki ko„paytirish koeffitsienti
    Tayanch so‘zlar va iboralar  
    Umumtizimiy dasturaviy ta‟minot, operatsion ta‟minot, operatsion tizim, hisoblash tizimi,
    unumdorlik, sig„im, markaziy qurilmalar, periferiya qurilmalari, markaziy protsessor, razry
    adlik,
    ichki ko„paytirish koeffitsienti, operativ xotirada saqlovchi qurilma.
    5.1. Umumiy holatlar  
    Texnikaviy vositalar (TV) va umumtizimiy dasturaviy ta‟minot (DT) ALTning instrumenta
    l
    bazasini tashkil qiladi. Ular fizikaviy muhitni hosil qiladi; bu muhitda ALTning boshqa t
    urdagi
    ta‟minotlari (matematik, lingvistik, informatsion va h.k.) realizatsiya qilinadi. 
    Muhandis ushbu muhit
    bilan o„zaro muloqotda bo„lib va loyihalashning turli masalalarini yechib, texnikaviy ob‟y
    ektlarni
    avtomatlashtirilgan loyihalashni amalga oshiradi. Loyihalash jarayonida texnikaviy vositalar
    va
    umumdasturaviy ta‟minot informatsion qayta shakllantirish va uni masofada va vaqtda uza
    tishni
    ta‟minlash bo„yicha turli, lekin o„zaro bog„liq funktsiyalarni bajaradi.
    Texnikaviy vositalar ALTda quyidagi masalalarni yechadi:


    - loyihalash ob‟yekti bayonining birlamchi ma‟lumotlarini kiritadi;
    - kiritilgan informatsiyani nazorat qilish va muharrirlash maqsadida uni aks ettiradi;
    - informatsiyani qayta shakllantiradi (ma‟lumotlar taqdim qilinishini shaklini o„zgartirish,
    qayta kodirovka qilish, translyatsiya qilish, arifmetik va mantiqiy operatsiyalarni bajarish,
    ma‟lumotlar strukturasini o„zgartirish va sh.k.);
    - turli informatsiyalarni saqlaydi;
    - yechimning natijaviy va oraliq natijalarini aks ettiradi;
    - masalani yechish jarayonida loyihalovchining tizim bilan operativ muloqotini ta‟minlaydi.
    Ushbu vazifalarni bajarish uchun ALTning texnikaviy vositalarni o„z ichiga protsessorlar,
    operativ xotira (OX), tashqi xotirada saqlovchi qurilmalar (TXQ), informatsiyani kirituvchi

    chiqaruvchi qurilmalar (IKChQ), insonning EHM bilan operativ muloqotini ta‟minlovchi qurilm
    alar,
    EHMning masofadagi terminallar va boshqa mashinalar bilan aloqasini ta‟minlaydigan qurilmal
    arni
    oladi. ALTning ishlab chiqarish jihozi bilan bevosita aloqasini yaratish zarurati tug„ilgand
    a
    texnikaviy vositalar tarkibiga loyihalash natijalarini dastgohlar, texnologik komplekslar va
    avtomatlarni boshqaruvchi signallarga o„zgartiradigan qurilmalar kiritilishi kerak.
    Yuqorida qayd qilingan masalalarni texnikaviy vositalar umumtizimiy DT bilan birgalikda
    yechadi. Umumtizimiy dasturaviy ta’minot deganda EHMning operatsion tizimi (OT) nazar
    da
    tutiladi. EHM texnikaviy vositalari va uning dasturaviy ta‟minoti majmui hisoblash tizimi (HT) 
    deb
    ataladi.


    30
    OT vazifasi – HTda hisoblash jarayonini tashkil qiladi; yechilayotgan alohida masalalar
    orasida hisoblash resurslarini ratsional taqsimlash; foydalanuvchilarga dasturlash jarayonini
    va
    ularning masalalarini sozlashni yengillatuvchi har xil servis vositalarini taqdim qilishdir.
    Operatsion tizim qayd qilingan funktsiyalarni HTning o„tkazish qobiliyatini oshirish,
    loyihalovchi so„roviga tizim reaktsiya qiladigan vaqtni kamaytirish va HT resurslaridan foydalan
    ish
    samarasini oshirish maqsadida bajaradi. ALTda odatda hisoblash texnikasining keng tarqal
    gan
    universal vositalari va vazifasi umumiy bo„lgan operatsion tizimlardan foydalanishadi. Tex
    nikaviy
    vositalarning muammoli yo„nalishi hisoblash texnikasining har xil qurilmalari ALT texnika
    viy
    vositalari kompleksiga birlashtirilganida amalga oshadi. Umumtizimiy DT tarkibini aniqlas
    hda
    odatda HTning talab qilinadigan ish rejimlarini eng samarali ta‟minlaydigan va uning ha
    mma
    resurslaridan ratsional foydalanishni ta‟minlaydigan OTni tanlashadi.
    Operatsion tizim foydalanuvchi va HT orasida o„ziga xos interfeys vazifasini bajaradi, ya
    ‟ni
    OT foydalanuvchiga virtual hisoblash tizimini taqdim etadi. Demak, HT foydalanuvchida
    HT
    imkoniyatlari, u bilan ishlash qulayligi, uning o„tkazuvchanlik qobiliyati haqida tushuncha
    shakllantiradi. Turli OTlar bir xil texnikaviy vositalarda foydalanuvchiga hisoblash jarayonini tas
    hkil


    qilish yoki ma‟lumotlarga avtomatlashtirilgan ishlov berish uchun har xil imkoniyatlar ber
    ishi
    mumkin.
    OT ko„p sonli har xil yordamlarni, servis vositalarini, amaliy dasturlar unumdorligini oshirish
    usullarini ham taqdim etadi; ularni bilish ham yangi dasturlarni yaratishda va ham mavju
    d ALT
    komplekslaridan 
    foydalanishda foydalanuvchining imkoniyatlarini sezilarli darajada kengaytiradi.
    MS-DOS operatsion tizimi IBM PC kompyuteri dunyosini deyarli o„n besh yil boshqardi.
    Haqiqatda qulay bo„lgan grafikaviy operatsion tizim 1995 yil oxirida paydo bo„ldi, ungac
    ha
    dasturlarning asosiy massasi MS-DOS tizimi uchun chiqarildi.
    1995 yil oxirida Microsoft korporatsiyasi Windows 95 OTni chiqardi. Bu OT MS-
    DOS ni
    butunlay almashtirdi. 1998 yilda Microsoft korporatsiyasi OTning yangi versiyasi – Micro
    soft
    Windows 98 ni taqdim qildi. Bu OT mukammal bo„lib tuyuldi, lekin Windows 98 tizimi qancha
    lik
    yaxshi bo„lmasin, u kompyuterning apparat qismidan juda «uzoqda». MS-
    DOS tizimi kompyuterga
    «yaqinroq». Kompyuter MS-
    DOS tizimida start oladi va undan keyingina Windows 98 ni tashkil
    qiluvchi juda katta dasturlar paketini yuklaydi. MS-
    DOS kompyuter va Windows 98 tizim orasida
    «ko„prik» vazifasini bajaradi. «Ko„prik»larning bunday zanjiri resurslarning bir qismini o„
    ziga
    «tortib oladi». Turli operatsion tizimlarning operativ xotirasi talab qiladigan hajm 5.1-
    jadvalda
    ko„rsatilgan.


    5.1-jadval

    Download 1,86 Mb.
    1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   77




    Download 1,86 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     – Ma’ruza. Mavzu: Avtomatlashtirilgan loyihalashning texnik vositalari

    Download 1,86 Mb.
    Pdf ko'rish