emas edilar. Bunday hollarda odatda videokartaga alohida diskda qandaydir bittagina o„yi
n ilova
qilinar edi, unga qaraganda
sotib oluvchi qoyil qolardi, lekin qolgan boshqa hamma dastur
lar
bilan
videokarta oddiydek ishlar edi.
Videotezlanishni optimallashtirish atamasi shunday paydo b
o„ldi.
Bunday hollarda ushbu dastur ushbu videokarta uchun optimallashgan yoki,
aksincha, vide
okarta
ushbu dastur uchun optimallashgan deyishardi; bunda videokartani yaratuvchilar va dasturn
i
yaratuvchilar hamkorlikda ishlagan bo„lardilar.
Bunday tezlatkichdan
foydalanuvchiga manfaat kam, chunki hech kim faqat bittayu-bitta
dastur bilan ishlayvermaydi, ayniqsa bu o„yin bo„lsa. U tez me‟daga tegadi. Shunda videokartal
arni
ishlab chiquvchilar shunday dasturni topishga qaror qilishdiki, u bilan ko„p foydalanuvchilar ishl
ay
olsin va o„zlarining videotezlatkichlari unga nisbatan optimallashsin.
Ko„p qidirishga to„g„ri kelmadi,
yechimi topildi, bu – Windowsdir. Uning darchalari va darchalarining elementlari o„n mil
lionlab
kompyuterlar uchun tamoman bir xil. Windows standart elementlari tasvirini tezlatish imk
onini
beradigan
videokartalar 2D-
tezlatkichlar (ikki o„lchamli, tekis grafika tezlatkichlari) nomini oldi.
2D-
tezlatkichlari haqiqatda operatsion tizim va uning ilovalari bilan ishlashni tezlatdi. Windo
ws
darchalari ramkalariga sig„magan (joylasha olmagan) narsalarning hammasi (birinchi navbatda u
lar
multimedia dasturlari va kompyuter o„yinlari edi) uch o„lchamli (3D)
grafika jabhasiga o„tkazildi.
3D-tezlatkich ko„p miqdordagi mayda zarrachalardan tasvirni yasaydi, ularning bir-
biri bilan
o„zaro ta‟sirini, bir-
birini qanday to„sishini anislaydi, so„ngra ularni bo„yaydi yoki tayyorlab
so„yilgan tekstura (tuzilma) bilan to„ldiradi.
Tabiiyki, bularning hammasini har xil algorit
mlar
yordamida bajarish mumkin. Shuning uchun bu jabhada uzoq vaqt yagona standartlar bo„l
madi va
dasturlarni hamda videokartalarni ishlab chiqaruvchilar «klan»larga ajralib ketishdi. Standar
tlar
paydo bo„lganda esa, ular orasida kurash boshlanib ketdi. Kompyuter texnikasida «standa
rtlar
kurashi» bilan tez-
tez uchrashishga to„g„ri keladi. Mahsulotni sotib olish paytida qaysi standart yutib
chiqishini topa bilsak, bu uning uzos vaqt va ajoyib ishlashini ta‟minlaydi. Agar topa olmasak, y
aqin
kelajakda sotuvda paydo bo„ladigan kompyuter o„yinlari va boshqa dasturlar bizning kompyute
rda
ishlamaydi (agar ishlasa ham juda sekin ishlaydi), chunki bizning jihozlarimiz ishlab chiqaruvchi
lar
nazarda tutgan qandaydir funktsiyalarni bajarmaydi.
3D-grafika jabhaqida standartlarni kutubxona (библиотека)lar deb atashdi.
Bu atama
dasturchilardan keldi. O„zlarining mikrodasturlarini (ulardan dastur yig„ishadi) ular bu
mikrodasturlarni kutubxonalarga biriktirish yo„li bilan standartlashtiradilar. Agar videotezlat
kich
XYZ firmasining standart grafikaviy kutubxonasi bilan ishlash uchun optimallashtirilgan bo„lsa,
bu
firmaning hamma dasturlari tezlanish funktsiyalaridan
foydalanishadi.
