| Veterinariyada ishlatiladigan dori turlarini o‘ziga xosligi. Veterinar dorilarni dozalash
X DFda zaharli, kuchli ta’sir etuvchi va ayrim keng qo‘llaniladigan dorilarning ot, sigir, qo‘y, it, tovuqlar uchun bir martalik dozalari keltirilgan.
Hayvonning turiga ko‘ra dorivor moddaning dozasini sanab chiqarilishi quyidagi 1-jadval orqali bajariladi:
Otning vazni 400 kg deb olinib, dorivor moddalar nisbati qo‘llaniladi.
Jadval 1
Hayvonning turiga ko‘ra dorivor moddaning dozasi
Hayvonlar
|
Vazni, kg
|
Dozasi
|
Qoramol
|
300-350
|
1-1/5
|
Eshak
|
150-200
|
1/3-1/2
|
Qo‘y
|
32-50
|
1/5-1/6
|
Cho‘chqa
|
50
|
1/5-1/6
|
It
|
10-12
|
1/10-1/16
|
Mushuk
|
2-2,5
|
1/20-1/32
|
Qushlar
|
2
|
1/20-1/40
|
Dozasi ikkita son bo‘yicha keltirish: birinchisi minimal (keng qo‘llanadi; ikkinchisi-maksimal doza. Ular urg‘ochilar uchun, qo‘chqorlar uchun esa 10-25% yuqori bo‘ladi.
Lekin ushbu hisob-kitob barcha dorivor vositalarga to‘g‘ri kelavermaydi, chunki hayvonlardagi dorilarga sezgirligi turlicha. Masalan, qoramol kalomelga sezgir, lekin kalomelga cho‘chqalarning sezgirligi past. Mushuklar yurak glikozidalariga valeriana nastoykasiga, fenilsalitsilat, fenolga sezgir bo‘lsa, apomorfinni sezmaydilar.
Qushlar juda natriy xloridga sezgir bo‘lsa, lekin strixninga sezgirligi kam. Dorivor moddaning ta’sir etish kuchi bir xil dozada bo‘lsa ham, hayvonning yoshiga qarab har xil bo‘ladi. Ot va qoramol 3-4 yoshda rivojlangan bo‘lsa, cho‘chqalarniki 2-3 yoshda bo‘ladi. Har xil yoshdagi ot va qoramollarga dori moddalarni belgilanishi 6-jadvalda keltirilgan ¾.
Veterinariyada dorilarni ishlatishda o‘ziga xos usuldan foydalaniladi, ya’ni tayyor dorilar hayvonlar yaxshi ko‘radigan ozuqalariga qo‘shib beriladi. Masalan, ot va qoramollar osh tuzini, qo‘y va echkilar achchiq moddalarni, it va cho‘chqalar shirinliklarni, mushuklar valerianani yaxshi ko‘radilar. Odatda cho‘chqalar uchun bo‘tqa eng yaxshi dori turi hisoblanadi.
Qush va uy hayvonlari (it, mushuk) uchun xab dorilar, otlar uchun bolyuslar qo‘llaniladi.
Jadval 2
Har xil yoshdagi ot va qoramollarga dori moddalarni belgilanishi
| 