|
Тошкент Молия Институти «Статистика» кафедраси
|
| bet | 6/11 | | Sana | 06.12.2023 | | Hajmi | 0,79 Mb. | | #112232 |
Bog'liq 12- Mavzu. Dinamika qatorlarini qayta ishlashning statistik usullari Tenglama Vaqtli qatorlarni i vaqt oralig’ida silliqlash imkoniyatini beradi. U uch qismdan iborat: joriy kuzatuv mohiyati (ko’rsatkichi ) –Yi u Vaqtli qatorlarga tegishli bo’ladi, Ei-oldingi eksponental silliqlash mohiyati (ko’rsatkichi ), - W- orttirilgan (erishgilgan) vazn. Tenglama Vaqtli qatorlarni i vaqt oralig’ida silliqlash imkoniyatini beradi. U uch qismdan iborat: joriy kuzatuv mohiyati (ko’rsatkichi ) –Yi u Vaqtli qatorlarga tegishli bo’ladi, Ei-oldingi eksponental silliqlash mohiyati (ko’rsatkichi ), - W- orttirilgan (erishgilgan) vazn.
i-vaqt oralig’ida eskponental silliqlash mohiyatini (ahamiyatini)aniqlash
Ei =Yi
Ei=WYi+(1-W)Ei-1, i=2,3,4, (5.1.)
Bu erda: Ei – i davr uchun aniqlangan eksponental silliqlash qatorining qiymati,
Ei-1- i-1 davr uchun aniqlangan eksponental silliqlash qatorining qiymati,
Yi- i davridagi vaqt qatorlarining kuzatuv qiymati,
W- subektiv vazn yoki silliqlash koeffitsenti (0< W<1)
| Silliqlash koeffitsienti yoki vaznini tanlash juda muhimdir, chunki, u natijaga bevosita ta’sir qiladi. Afsuski, bunday tanlash qandaydir ma’noda sub’ektiv xarakterga ega. Agar izlanuvchi Vaqtli qatorlardan xoxlamagan tsiklli yoki tasodifiy tebranishlarni olib tashlamoqchi bo’lsa, katta bo’lmagan vanni (nolga yaqin) ni tanlashi lozim. Boshqa bir tomondan agar Vaqtli qatordan prognozlash uchun foydalanilayotgan bo’lsa, unda katta vaznni (ves) -W (birga yaqin bo’lgan)ni tanlash lozim. Silliqlash koeffitsienti yoki vaznini tanlash juda muhimdir, chunki, u natijaga bevosita ta’sir qiladi. Afsuski, bunday tanlash qandaydir ma’noda sub’ektiv xarakterga ega. Agar izlanuvchi Vaqtli qatorlardan xoxlamagan tsiklli yoki tasodifiy tebranishlarni olib tashlamoqchi bo’lsa, katta bo’lmagan vanni (nolga yaqin) ni tanlashi lozim. Boshqa bir tomondan agar Vaqtli qatordan prognozlash uchun foydalanilayotgan bo’lsa, unda katta vaznni (ves) -W (birga yaqin bo’lgan)ni tanlash lozim.
|
| |
