Тошкент Молия Институти «Статистика» кафедраси

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI “STATISTIKA VA EKONOMETRIKA” KAFEDRASI DOTSENTI B.X. MAMATKULOV TOMONIDAN “STATISTIKA” FANIDAN “Dinamika qatorlarini qayta ishlashning statistik usullari” MAVZUSIDA TAYYORLANGAN MA’RUZA

REJA:

• Biznesda prognozlash (bashoratlash).
• Vaqtli qatorlarning multiplikatli modelining klassik komponentlari.
• Yillik dinamik qatorlarini silliqlash (tekislash).
• Eng kichik kvadratlar usuli yordamida trendlarni aniqlash va prognozlash.
• Avtoregressiya va prognozlash yordamida trendni aniqlash.
• Prognozlashning adekvatli modelini tanlash.
• Vaqtli qatorlarni mavsumiy malumotlar asosida prognozlash.

1. Biznesda prognozlash (bashoratlash).

Iqtisodiy sharoitlar vaqt oralig’iga qarab o’zgarar ekan, menejerlar o’z komponiyalariga tasir etuvchi shu sharoitlarni prognoz (bashorat) qila olishlari lozim. Aniq rejalashtirishni amalga oshirishni taminlovchi usullardan biri bu prognozlash yani, bashoratlash (forecasting)dir.

Prognozlash- ijtimoiy- iqtisodiy hodisa va jarayonlarni rivojlanish tendentsiyalari va o’zaro bog’liqligini tahlil qilgan holda kelajakdagi xolatini baholashga yoki aytib berishga aytiladi.