Dinamika nisbiy miqdorlari hodisa va jarayonlarning rivojlanish sur’atini xarakterlaydi va ikki usul bilan aniqlanadi: bazis usuli - hamma darajalar bir (bazis) daraja bilan taqqoslanadi; zanjirsimon usul – taqqoslash asosi har bir taqqoslashda o’zgaradi.
Misol. Jondor-plyus xususiy firmasidagi do’konlarning tovar oboroti III-chorakda quyidagicha: iyul - 12,4 mln.so’m, avgust - 13,1, sentyabr – 14,0 mln.so’m. Bu erdan DNM:
базис
усулида :
13,1 100 105,6%;
12,4
14,0 100 112,9%.
12,4
занжирсимон
усулда :
13,1 100 105,6%;
12,4
14,0 100 106,9%.
13,1
Tuzilma (struktura) nisbiy miqdorlari o’rganilayotgan to’plamning tarkibini xarakterlaydi va to’plam bo’laklari (elementlari)ning umumiy to’plamga nisbati bilan aniqlanadi.
ТНМ
тупламнинг
бир булаги(кисми)
100
туплам йигиндиси
Misol. Siz o’qiyotgan fakultetda 375 ta talaba mavjud. Shulardan 175 tasi qiz bolalar, qolganlari (200) o’g’il bolalar.
Jami talabalar soni 100 foizni tashkil qiladi. O’g’il va qiz bolalarning umumiy to’plamdagi hissasini aniqlash kerak.
Угил болалар
Киз болалар
хиссаси 200 100 53,3%
375
хиссаси 175 100 46,7%
375
Bu ko’rsatkichlarning yig’indisi teng (53,3+46,7)= 100 % ga teng
|
