O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG‘LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI
TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI
«TASDIQLAYMAN»
TTA o‘quv ishlari bo‘yicha prorektor
Professor Teshaev O.R. Tibbiyot, meditsina, tabobat - kishilar sogʻligʻini saqlash va mustahkamlash, umrni uzaytirish, kasalliklarning oldini olish, davolash haqidagi bilimlar va shu sohadagi amaliy tadbirlar majmui. Vazir (arab. - yuk koʻtaruvchi) - oʻrta asrlarda Yaqin va Oʻrta Sharq davlatlarida, shu jumladan Oʻrta Osiyo xonliklarida hukumat idorasi yoki kengashi (devon) boshligʻi. V. lar vaziri aʼzam rahbarligida davlatni idora etish vazifalari bilan shugʻullangan. V. Respublika (lot. respublica, res - ish va publicus - ijtimoiy, umumxalq) - davlat boshqaruvi shakli, unda bar cha davlat hokimiyati organlari saylab qoʻyiladi yoki umummilliy vakolatli muassasalar (parlamentlar) tomonidan shakllantiriladi, fuqarolar esa shaxsiy va siyosiy huquqlarga ega boʻladilar.
____________________
«27» avgust 2015 y.
DAVOLASH FAKULTETI
FAKULTET VA GOSPITAL XIRURGIYA KAFEDRASI
Gospital xirurgiya fani
MAVZU:
«QIZILO‘NGACH KASALLIKLARI»
(o‘qituvchi, talaba uchun o‘kuv-uslubiy ko‘rsatma)
O‘QITISH TEXNOLOGIYASI
Toshkent 2015
Tuzuvchilar:
Professor Xakimov M.Sh.
Dotsent Imamov A.A
Assistent Xalikov S.P.
O‘qitish texnologiyasi tasdiqlangan:
Kafedra o‘quv-uslubiy kengashi bayonnomasi №1 «27» avgust 2015 y.
Mavzu: Qizilo‘ngach kasalliklari
1. O‘quv mashg‘ulotida o‘qitish texnologiyasi modeli
Vaqt – 6 soat
|
Talabalar soni: 8-10 chel.
|
Mashg‘ulot shakli
|
Statsionar va o‘quv xonalarida amaliy mashg‘ulotlar
|
Mashg‘ulot o‘tkazish joyi
|
Fakultet va gospital jarrohlik kafedrasi o‘quv xonalari, palatalar va bog‘lov xonalari
|
O‘quv mashg‘uloti strukturasi
| -
Kirish
-
Amaliy qism
- kuratsiya
- amaliy ko‘nikmalarni bajarish
- amaliy qismni tahlil qilish
-
Teoretik qism
- teoritik qismni tahlil qilish
4. baholash
- o‘z-o‘zini va o‘zaro baholash
- o‘qituvchi bahosi
5. o‘qituvchi tomonidan darsni tamomlash, bilimlarni baholash. Keyingi dars uchun mashg‘ulot savollarini e'lon qilish.
|
Mashg‘ulotning maqsadi. Talabalarga qizilo‘ngach kasalliklari bilan ogrigan bemorlar, kuratsiya uchun olingan bemorlar misolida tekshirish yo‘llarini, tashxis ko‘yish, kiyosiy tashxis va davolash usullarini o‘rgatish. Qizilo‘ngach kasalliklari etiologiyasini, patogenezini, klassifikatsiyasi, klinikasi va umumiy davolash xususiyatlarini taxlili kilish.
|
O‘qituvchi tomonidan berilgan vazifalar:
- diagnostika va differensial diagnostika uslublari, va ularning asoratlari haqida; Uslub - tilning inson faoliyatining muayyan sohasi bilan bogʻliq vazifalariga koʻra ajratilishi. Kishilar faoliyatning barcha sohalarida aloqa qilish jarayonida tildagi leksik, frazeologik, grammatik va fonetik vositalarni tanlash va ishlatishda birbirlaridan maʼlum darajada farq qiladilar.
- tashxisni asoslash va ratsional davoni tanlash uchun instrumental-diagnostik tekshiruvlarni interpretatsiya qilish;
- ushbu bemorlarning amaliyot oldi tayyorlashning o‘ziga xos xususiyatlari;
- operativ va konservativ davolash uchun ko‘rsatmalar, va ularning o‘ziga xosligini bilish;
- amaliyot davri va undan keyingi asoratlarni oldini olish;
-kizilungach kasaliklari bilan og‘rigan bemorlarni tekshirish bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni o‘zlashtirish;
- maxsus tekshiruv usullarni o‘rganish.
|
O‘qitish faoliyatining natijalari:
Talaba bilishi lozim:
- diagnostika va differensial diagnostika uslublari, va ularning asoratlari haqida;
- tashxisni asoslash va ratsional davoni tanlash uchun instrumental-diagnostik tekshiruvlarni interpretatsiya qilish;
- ushbu bemorlarning amaliyot oldi tayyorlashning o‘ziga xos xususiyatlari;
- operativ va konservativ davolash uchun ko‘rsatmalar, va ularning o‘ziga xosligini balish;
- amaliyot davri va undan keyingi asoratlarni oldini olish;
- kizilungach kasaliklari bilan og‘rigan bemorlarni tekshirish bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni o‘zlashtirish;
- maxsus tekshiruv usullarni o‘rganish.
Talaba qilishi lozim:
- Amaliy ko‘nikmalarin bajara olishi –kizilungach kasaliklari bilan og‘rigan bemorlarni tekshirish bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni o‘zlashtirish, maxsus tekshiruv usullarni o‘rganish, operativ va konservativ davolash uchun ko‘rsatmalar va qarshi ko‘rsatmalarni bilish. 
| Qarshi (1926 37 yillarda Behbudiy) - Qashqadaryo viloyatidagi shahar (1926 yildan), viloyat markazi (1943 yildan). Qashqadaryo vohasining markazida, Qashqadaryo boʻyida, xalqaro t. yil va avtomobil yoʻllari kesishgan joyda. |
|
O‘qitish texnikasi va usullari
|
amaliy mashg‘ulotlar metodi,
texnikasi: qora quticha
grafik organayzer – konseptual tablitsa
|
O‘qitish jihozlari
|
Plakatlar, sxemalar, kasalliklar klassifikatsiyasi sxemalari, davolash sxemalari, rentgenogrammalar, videofilmlar.
|
O‘qitish shakllari
|
Individual, guruhlarda va kollektiv bilan ishlash
|
O‘qitish shartlari
|
o‘quv xonalari, palatalar va bog‘lov xonalari.
|
Monitoring va baholash
|
Og‘zaki nazorat: nazorat savollari, guruhlarda o‘quv vazifalarni bajarish, amaliy ko‘nikmalarni bajarish
|
2. Motivatsiya
Mashg‘ulot mutaxassis shaxsini shakllanishiga, o‘zini tuta bilishga o‘rgatishga, tashxis qo‘yishda ma'suliyatni xis qilishga o‘rgatadi.
3. Fanlararo va fan ichida bog‘liqlik
Shu mavzuni o‘qitish talabalarning normal anatomiya, normal va patologik fiziologiya fanlari bo‘yicha bilimlariga asoslanadi. Dars davomida olingan bilimlar gastroenterologiya, ichki kasalliklar va boshqa klinik fanlarni o‘rganilganda kerak bo‘ladi.
4. Darsning mazmuni
4.1. Nazariy qism
Kizilungach kuyishlari- kizilungachni kimyoviy moddalardan kuyishi kup uchraydigin kasallikdir.Kimyo, ximiya - moddalarning tuzilishi va oʻzgarishini oʻrganadigan fan. Kimyo boshqa fanlar qatori inson faoliyatining mahsuli sifatida vujudga kelib, tabiiy ehtiyojlarni qondirish, zaruriy mahsulotlar ishlab chiqarish, biridan ikkinchisini xrsil qilish va, nihoyat, turli hodisalar sirlarini bilish maqsadida roʻyobga chiqdi. Kizilungach kuyishlarining sabablari tasodifan xar-xil agressiv utkir moddalarni (yoki uz-uzini uldirish uchun) ichish okibatidadir.
Keyingi yillarda kuprok ishkorlardan kuyish kuprok uchraydi, chunki bu moddalar yuvuvchi moddalar tarkibiga kiradi. Kimyoviy kuyishning ogirligi va uning umumiy toksinli ta'siriga ichilgan moddaning konsentratsiyasiga, mikdoriga, kimyoviy tabiatiga va shillik kavatga ta'siriga boglik.
Ishkor odatda chukur va kata koagulyasion nekrozga sabab bulib. Chukur yotgan tukimalarga diffuziya Bilan utadi. Keyinchalik infeksiya kushilib, yalliglanish soxalarini paydo kiladi. Kislotalar unchalik chukur bulmagan nekrozni keltirib chikaradi.
Klinik manzarasi: Kizilungach kuyishining kechishida 3 boskich farklanadi: 1) utkir, 2) latent, 3) chandikli tutilish boskichi. Maxalliy va umumiy uzganrishlarga karab utkir boskichda yengil, urta va ogir darajalar ajratiladi.
yengil darajasi: agressiv moda ichilgach, reflktor tarzda kayt kilish kuriladi. Bemorlar ovkat yutilganda xalkum soxasida ogrik, umumiy xolsizlik, sulak ajralishi, 1-3 kun davomida xarorat kutarilishiga shikoyat kiladilar. Bu belgilar 3-6 kun davom etadi.
Urta darajasi: kimyoviy moda kabul kilingach, kup marta kayt kilish kuzatiladi. Bemorda kurkuv, kuzgalish kuzatiladi, teri okaradi, kup mikdorda sulak ajraladi, tovush bugiladi. Bemorlar ogzida va tush orkasida ogrik sezadi. Tana xarorati 38-39O gacha kutariladi, taxikardiya 120 tagacha yetadi. Agar biror asorat kuzatilmasa 1-3 kun ichida keyin bemorni axvoli yengillashadi va 12-15 kundan keyin bemor tuzaladi.
Ogir darajasi: klinik kurinishida ogir zaxarlanish va shok kuzatiladi. Kimyoviy moda kabul kilinishi Bilan bemor talvasaga tushadi, kurkuv paydo buladi, teri okaradi, sovuk ter bosadi, 20 % bemorlarda jarayonga me'da kushiladi.
Kizilungach kuyganda erta asoratlar
Utkir maxalliy diffuz mediastinit: Kizilungach devorini chukur zararlanishi okibatida teshilishi yoki gematogen, limfogan yul Bilan infeksiya tushishi kuzatiladi. Tez rivojlanuvchi turida bemor tez orada vafot etadi.
Shillik – fibrinoz va yiringli perikardit: klinik kurinishi bemorni axvolini yomonllashuvi Bilan xarakterlanib. Yurak soxasida ogrik kuzatiladi, tush orkasida ogriklar kuchayadi, tana xarorati 41O S gacha kutariladi, nafas sikishi kuchayadi. Rentgenologik yurakni xajmi kattalashadi, uning soyasi uchburchakka yakinlashadi.
Plevrit: odatda, plevritni klinik kurinishi Kizilungach kuyishi simptomlariga uxshab ketadi. Diagnoz plevra bushligini punksiya kilishdan keyin kuyiladi. Zotiljam 5-8% bemorlarda aniklanadi.
Kizilungach kuyishlari va uning asoratlarini davolash: birinchi soatlarda me'dani va kizilungachni neytrallovchi moddalar Bilan yoki suv Bilan yuvib, kimyoviy moddalarni chikarib tashlash.
Bujlash texnikasi: naychaga bujni yuborib, naycha uchiga 5-6mm yutmasdan buj maxkamlab boylab kuyiladi, shunday kilib, zonddan kizilungachni zararlanishi kamayadi. Bujlash xaftada ikki marta utkaziladi, buj oxista kiritilib kizilungachda 15020 minut koldiriladi. Keyinchalik 1 yil davomida 1 oyga 1 marta bujlanadi. Bujlashni asorati kizilungachni teshilishi.
Kizilungachni chandikli torayishi
Keng davolash choralariga karamasdan kiziungachning chandikli torayishi 50-70% ni tashkil kiladi. 60 foiz bemorlarda klinikasi 1 oyda, 80 foizida 2 oyda, 90% foizida 8 oydan keyin rivojlanadi.
Klinik manzarasi va diagnostikasi: diagnostikasida anamnez ma'lumotlari va rentgenologik, ezafagoskopik tekshiruv natijalariga asoslanadi. Rentgenologik tekshiruvda torayish kismi joylashgan soxa, torayishdan yukorida targan soxa, kisilgan soxa konturlari, peristaltika bor yukligi aniklanadi.
Kizilungachni kech bujlash. Kizilungachni kengaytirish maksadida birinchi marta 1877 yilda kullanilgan, kech bujlash fakat kuygandan keyin 6 xafta utgach kullash mumkin, chunki erta bujlashda yosh tukima va kushuvchi tukima buziladi.Kizilungachni bujlash turlari: 1) ogiz orkali, 2) ezafagoskop yordamida, 3) ip orkali, 4) metall sim orkali. Metallar (yun. metalleuo - qaziyman, yerdan qazib olaman) - oddiy sharoitda yuqori elektr oʻtkazuvchanligi, issiq oʻtkazuvchanligi, elektr oʻtkazuvchanligi, elektr magnit toʻlqinlarini yaxshi qaytarishi, plastikligi kabi oʻziga xos xususiyatlarga ega boʻlgan oddiy moddalar. M.
Jarroxlik usulida davolash va kizilungachni teri orkali platikasi: xozirda teri yordamida ezafagoplastika kullanilmaydi. Total (tulik) ingichka ichakli ezofagoplastika ishemik nekroz paydo bulish xafi borligidan 40-50% bemorlarda kullanilishi mumkin.
Me'dadan ezofagoplastika: kizilungachni urta kismini kesib, me'da yordamida plastika kilish ancha murakkab va kata operatsiya xisoblanadi.
KIZILUNGACH DIVERTIKULLARI
Bundan tashkari, divertikullar kizilungachni kaysi devorida joylashishiga karab, turlarga bulinadi: SeNKeR divertikullari, epibronxial va epifrenial. Yu.ye. Berezov 1965 ma'lumotlariga Karaganda Senker divertikullari (58.7%), keyin epibronxial (27.2%), epifrenial (13.4%) uchraydi. Bundan tashkari xakikiy va soxta turlari uchraydi.
Xalkum (Senker) divertikullari: Senkerning (1977) fikricha, buyin kismida divertikullarni paydo bulishini asosiy sababi Kizilungach ichidagi bosimni ortishi. Buyin soxasi divertikullarini klinikasi uning boskichlariga boglik. Eng yerkin klinik kurinishi uning 3 boskichida kurinib- bunda bunda disfagiya, regurgitatsiya, kushni a'zolarni sikilishi, yutal va upka tomonidan asoratlar kurinadi. Kurilganda buyining yon tomonida yumshok konsistensiyali, bosganda kamayadigan burtish kurinadi.
Radikal davo usuli divertikullarni olib tashlashdan iborat. Konservativ davo usuli- ka'tiy parxez, ovkatni ma'lum xolatda kabul kilish, divertikullarni yuvish, usimlik moylarini kabul kilish kam foyda beradi.
Bifurkatsiya divertikullari –uziga xos belgilarga ega emas. Kupincha ular diagnostik kizilungachni rentgenoskopik tekshiruvlarida topiladi. Bemorlarni shikoyatlari yutishni kiyinlashuviga, kukrakdagi ogrik va kekirishga shikoyat kiladilar.
Asoratlari – kizilungach- traxeya okmalari, kon okishi, abssesslar xosil bulishi. Ushbu divertikullar maxsus davoni talab kilmaydi, katta xajmdagilari va asoratlanganlari jarroxlik usulida olib tashlanadi.
Epifrenial divertikullar – bular asosan pulsion divertikullar xisoblanadi. Ular kupincha kardiya axalaziyasi, diafragma Kizilungach charralari Bilan birga uchraydi. Simptomatologiyasi: 1) Kizilungach funksiyasini buzilishi 2) bemorni ogzidan kulansa xid kelishi, yokisiz ta'm sezish, ogriklar paydo bulishi. Kasallikni boshlangich davrlarida ovkatni utishini sekinlashuvi kuzatiladi. Diagnoz klinik va rentgenologik ma'lumolarga asoslanadi.
Kardiya axalaziyasi
Tasnifi: kardiya axalaziyasining kuplab tasniflari mavjud. Klinik rentgenologik belgilari asosida kurilgan tasnif kuprok tarkalgan.
B.V. Petrovskiy (1957) kasallikni 4 boskichi ajratiladi: 1) kizilungachni kengaymasdan kechuvchi funksional spazmi: 2) kisman kengayish Bilan kechuvchi spazmi: 3) kizilungachni juda kengayishi bilan kechuvchi mushaklar chandikli uzgarishlari: 4) kizilungachni juda kuchli kengayishi bilan va S- simon buklanishi bilankechuvchi kardistenoz.
Klinik manzarasi: asosiy simptomlari- disfagiya, regurgitatsiya, tush ortida ogriklar. Erta va xarakterli belgisi bu disfagiya xisoblanadi, avval utkinchi keyinchalik doimiy bulib koladi. Odatda ovkat tushni pastki kismida turib koladi. Kup xollarda disfagiya tusatdan, xech kanday sabablarsiz, ba'zan shoshib, tez ovkat yeyishdan keyin boshlanadi.
Asoratlar: kasallik kuchayishi bilanogir asoratlar – ezofagit, kizilungachni yaralanishi, upka asoratlari, rak rivojlanishi mumkin. Kizilungachdan suyuklik nafas yullariga tushishi okibatida aspiratsion zotiljam, bronxit, upka abssessi, bronxoektazlar, bronxial astma paydo bulishi kuzatiladi. Kam uchraydigan asoratlariga kizilungachni uz-uzidan yorilishi, Kizilungach-traxeya okmalari kiradi.
Diagnostikasi: kardiya axalaziyasining diagnostikasi kasallik tarixini yigish, klinikasi, rentgenologik va ezafagomonometriya tekshirishi parosimpatomimetikoarga sezgirligini aniklashga asoslanadi. Kupchilik bemorlarda rentgenologik tekshiruvdiagnoz kuyish imkoniyatini beradi. Kasallikni sunggi boskichlarida Kizilungach bir xil kengaygan va kup mikdorda ovkat va suyuklik saklaydi. Kizilungach peristaltikasi aniklanmaydi.
Endoskopiya: diagnozni aniklash, usma xosil bulishini erta belgilarini aniklash uchun kullaniladi. Ba'zan ezofagit tufayli endoskopni kiritish ancha kiyinlashadi. Shillik kavatni naycha orkali yuvgaya kurish osonlashadi. Axalaziyada shillik kavat bir-birini ustida yotuvchi bumalardan tashkil topganligi uchun kurish kiyinrok. Kasallikni sungi boskichlarida Kizilungach kengaygan, uzaygan, shillik kavat Kir-kulrang rangda, shishgan, yugonlashgan bulib, ba'zi joylarda yaralar borligi kuzatiladi.
Ezofagomonometriya: ma'lumotlari relaksatsiya va pastki sfinter kiskarishini buzilganligini kursatadi.pastki Kizilungach sfinkterida bosim ikki marotaba kamrok.
Diagnostika maksadida parosimpatomimetiklarga sezgirlik sinamasi kullaniladi (mexolil sinamasi).
Davolash: konservativ- parxez tutish, dori-darmon beri shva kardiodilatatsiya kiradi. Ovkat yaxshi maydalangan, oksil va vitaminlarga boy bulishi kerak. Dori-darmonlar vaktinchalik yordam beradi va uz ichiga maxalliy anesteziya, spazmolitiklar, m-xolinolitiklar, sedativ moddalarni uz ichiga oladi.
Kardidilatatsiya: usulning ma'nosi – Kizilungach oxirgi kismini muskullarini kengaytirish va uzishdan iborat. Bir yencha kun avval Kizilungach furatsillin va kaliy peramnganat eritmasi Bilan chayiladi. Dilatatsiyadan oldin bemorga 1-2% promedol eritmasi va 1ml 0.1% atropin yuboriladi. Keyin til asosi, xalkum va Kizilungach yukori kismi maxalliy anesteziya kilinadi. Anestezidan keyin kardidilyatator kiritiladi va uning xolati rentgen orkali kuzatib turiladi. Keyin 1-2 minut kengaytiriladi. Pnevmodilatator (Plyummer) kiritilganda ballonga 58.8-78.4 kPa (6-8 mm suv bosimi) ostida xavo kiritiladi. Birinchi sensdayok kardiyaning maksimal kengayishiga erishish zarur. 2-4 kundan keyin muolaja yana takrorlanadi. Ularning umumiy soni 1-7 gacha borishi mumkin. Dilyatatsiyani muvaffakkiyatini kursatuvchi omillar – Kizilungach pastki sfinkterida bosimni ancha pasayishi, toraygan kimini kengayib, kontrast moddaning utishi yaxshilanishi xisoblanadi.
Kardiodilyatatsiyani asoratlari – kizilungachni yorilishi va teshilishi xisoblanadi, bunda kuchli ogrik, teri osti emfizemasi paydo buladi, bemorni tezda operatsiya kilish kerak.
Jarroxlik yuli bilan davolash: kuyidagi guruxlari mavjud:
1) kengaygan kizilungachdagi muolajalar: A) Kizilungach devorini bir kismini kesish, B) transplevral ezafagoplastika, V) ezofagoektomiya va keyin plastik operatsiyalar, G) kizilungachni segmentar kesish va operatsiya kilish.
2) kizilungachni toraygan kismida operatsiyalar: A) toraygan kismini kesish, B) toraygan kismini kesib plastika kilish, V) toraygan kismini kesib olib tashlash.
3) anastomozlar: A) ezofagogastroanastomoz, B) ezofagoeyunostomiya, V) ezofagoeyunostomiya va me'dani Finsterer buyicha plastikasi, G) ezofagostomiya va me'dani Ru buyicha kesish.
4.2. Mashg‘ulotda qo‘llaniladiganyangi yangi pedagogik texnologiyalar:
«QORA QUTICHA » USULINI QO‘LLASH
Ushbu usul mashg‘ulot davomida xamkorlikda ishlash va har bir talabaning faol qatnashishini ko‘zda tutadi, o‘qituvchi butun guruh bilan ishlaydi.
Xar bir talaba qora qutichadan savol yozilgan kartochkani oladi.
Talabaga javob berish uchun 3 daqiqa beriladi. So‘ngra javoblar muhokama qilinadi. Usulning ohirida o‘qituvchi berilgan javoblarni muhokama qiladi va talabalarning faolligini aniqlaydi.
Ushbu usul talaba nutqi, fikrlash qobiliyatini rivojlantiradi va talabada mustaqil fikrlash, muloxaza yuritishni shakllantiradi. Mustaqillik - davlatning ichki va tashqi ishlarda boshqa davlatlarga qaram boʻlmay faoliyat koʻrsatishi. M. tamoyillariga rioya etish davlatlararo oʻzaro munosabatlarda yetakchi, hukmron qoidadir. Har bir davlatning mustaqilligini tan olish oʻzaro tinchtotuv yashashning prinsiplaridan biridir.
Annotatsiya turlari:
Anamnezda o‘tkir kuyush bulgan bemorda katik ovkatni yutaolmasliuk Bu xolat qaysi patologiyasiga xos
«O‘RGIMCHAK INI» USULINI QO‘LLASH
Talabalarga o‘tgan darslardan savollar tayyorlash uchun vaqt beriladi.
Ishtirokchilar doira bo‘lib o‘tirishadi.
Ishtirokchilarning biriga ip bilan bog‘langan koptokcha beriladi, u xoxlagan talabaga o‘zi oldindan tayyorlagan savolni ( javobni o‘zi bilishi shart) berib, koptokchani topshiradi.
Koptokchani olgan talaba savolga javob beradi (savol bergan ishtirokchi javobni sharxlab turadi) va savolni boshqa ishtirokchiga beradi. Bu musobaka hamma ishtirokchilar “”o‘rgimchak ini”ga o‘ralguncha davom etadi.
Hamma talabalar savol berib bo‘lgach, ohirga talaba qo‘lidagi koptokchani birinchi savol bergan ishtirokchiga qaytaradi va unga savol beradi va x.k., bu xol chigal yechilgunga qadar davom etadi.
Eslatma: talabalardan xar bir javobga e'tiborli bo‘lish talab qilinadi, chunki oldindan qaysi talabaga koptokcha berilishi noma'lum.
4.3 Taxliliy qism
Vaziyatli masala:
Anamnezda o‘tkir kuyush bulgan bemorda katik ovkatni yuta olmaslik belgilari mavjud.
I. Bu xolat qaysi patologiyaga xos:
A. kizilungach strikturasi*
B. 12 b.i. yarsi
V. Oshkozon yarasi
G. surunkali pankreatit
D. 12 b.i pilorik kismi stenozi
II. Tashxisni aniqlash uchun qaysi invaziv tekshirish usuldan foydalanamiz:
A. rentgen kontrast tekshiruv*
B. gastroduodenofibroskopiya
V. ultratovush tekshiruv
G. angiografiya
D. kompyuter tomografiya
5.Kompyuter (ing . computer - hisoblayman), EHM (Elektron Hisoblash Mashinasi) - oldindan berilgan dastur (programma) boʻyicha ishlaydigan avtomatik qurilma. Elektron hisoblash mashinasi (EHM) bilan bir xildagi atama. Amaliy qism
Amaliy ko‘nikmalar bo‘yicha topshiriqlarni bajarish (differensial tashxis o‘tkazish va so‘ngi tashxisni asoslash, to‘g‘ri parxez va rejali davoni belgilash)
1. DIFFERENSIAL TASHXIS O‘TKAZISH VA SO‘NGI TASHXISNI ASOSLASH.
Maqsad: differensial tashxis o‘tkazish va so‘ngi tashxisni asoslashni o‘rgatish.
№
|
Chora tadbirlar
|
Bajarmadi
|
To‘liq bajardi
|
1
|
Klinik simptomlari ushbu kasallik bilan o‘xshash bulgan kasalliklarni keltirib o‘tish
|
0
|
25
|
2
|
Asosiy klinik sindromlarning differensial tashxisini o‘tka-zish
|
0
|
35
|
3
|
Shikoyatlar, anamnez, ob'ektiv va laborator tekshiruvlarga asosla-nib va differensial tashxis utkazib sungi tashxisni qo‘yish
|
0
|
40
|
|
Jami
|
0
|
100
|
2. TO‘G‘RI PARXEZ VA REJALI DAVONI BELGILASH.
Maqsad: Kasallikni davolash va remissiyaga erishish.
№
|
Chora tadbirlar
|
Bajarmadi
|
To‘liq bajardi
|
1
|
Pevzner bo‘yicha davo parxezlari-ning xarakteristikasini o‘rganish
|
0
|
10
|
2
|
Tashxisga mos ravishda parxez stolini to‘g‘ri tanlash
|
0
|
10
|
3
|
Parxezning sifatini baholash
|
0
|
20
|
4
|
Tashxisga mos ravishda va kasallikni og‘irlik darajasini hisobga olib asosiy terapiyani tayinlash
|
0
|
20
|
5
|
Tashxisga mos ravishda va kasallikni og‘irlik darajasini hisobga olib simptomatik terapiyani tayinlash
|
0
|
20
|
6
|
Profilaktik choralar
|
0
|
20
|
|
Jami
|
0
|
100
|
6. Malaka, ko‘nikma va bilimni tekshirish usullari
- og‘zaki;
- yozma;
- vaziyatli masalalar yechish;
- egallangan amaliy ko‘nikmalarni namoyish etish;
7. Joriy nazoratni baholash mezoni
№
|
O‘zlashtirish
% da
|
Baho
|
Talabaning bilish darajasi
|
1
|
96-100%
|
A'lo
“5”
|
- hulosa va qaror qabul qila biladi
- ijodiy fikrlay oladi
- mustaqil mushohada yurita oladi
- amalda qo‘llay oladi
- interaktiv o‘yinlar o‘tkazishda
yuqori faollik va ijodiy yondasha
oladi
- vaziyatli masalalarni to‘liq
asoslangan javob bilan to‘g‘ri
yecha biladi
- savolni mohiyatini tushunadi
- biladi, ishonch bilan aytib beradi
- aniq tasavvurga ega
|
2
|
91-95%
|
A'lo
“5”
|
- ijodiy fikrlay oladi
- mustaqil mushohada yurita oladi
- amalda qo‘llay oladi
- interaktiv o‘yinlar o‘tkazishda
yuqori faollik va ijodiy yondasha
oladi
- vaziyatli masalalarni to‘liq
asoslangan javob bilan to‘g‘ri yecha
biladi
- savolni mohiyatini tushunadi
- biladi, ishonch bilan aytib beradi
- aniq tasavvurga ega
|
3
|
86- 90%
|
A'lo
“5”
|
- mustaqil mushohada yurita oladi
- amalda qo‘llay oladi
- interaktiv o‘yinlar o‘tkazishda
yuqori faollik va ijodiy yondasha
oladi
- vaziyatli masalalarni to‘liq
asoslangan javob bilan to‘g‘ri yecha
biladi
- savolni mohiyatini tushinadi
- biladi, ishonch bilan aytib beradi
- aniq tasavvurga ega
|
4
|
81-85%
|
Yaxshi
“4”
|
- amalda qo‘llay oladi
- interaktiv o‘yinlar o‘tkazishda yuqori faollik ko‘rsatadi
- vaziyatli masalalarni yecha biladi,
lekin javobini asoslay olmaydi
- savolni mohiyatini tushuna biladi
- biladi, ishonch bilan aytib beradi
- aniq tasavvurga ega
|
5
|
76-80%
|
Yaxshi
“4”
|
- interaktiv o‘yinlar o‘tkazishda
faollik ko‘rsatadi
- vaziyatli masalalarni yecha biladi,
lekin javobni isboti to‘liq emas
- savolni mohiyatini tushuna biladi
- biladi, ishonch bilan aytib beradi
- aniq tasavvurga ega
|
6
|
71-75%
|
Yaxshi
“4”
|
- vaziyatli masalalarni to‘g‘ri yecha
biladi, lekin javobni isboti
to‘liq emas
- savolni mohiyatini tushuna biladi
- biladi, ishonch bilan aytib beradi
- aniq tasavvurga ega
|
7
|
66-70%
|
Qoniqarli
“3”
|
- savolni mohiyatini tushuna biladi
- vaziyatli masalalarni to‘g‘ri yecha
biladi, lekin javobini isbotlay
olmaydi
- biladi, ishonch bilan aytib beradi
- mavzuni alohida savollari
yuzasidan aniq tasavvurga ega
|
8
|
61-65%
|
Qoniqarli
“3”
|
- vaziyatli masalalarni yechimida
xatoliklarga yo‘l qo‘yadi
- biladi, ishonch bilan aytib bera
olmaydi
- mavzuning alohida savollari
yuzasidan aniq tasavvurga ega
|
9
|
55-60%
|
Qoniqarli
“3”
|
- biladi, ishonch bilan aytib bera
olmaydi
- qisman tasavvurga ega
|
10
|
50-54%
|
Qoniqarsiz “2”
|
Savollarning 1/3 javob beradi. Vaziyatli masalalar noto‘g‘ri yechilgan.
|
11
|
46-49%
|
Qoniqarsiz “2”
|
Savollarning 1/4 javob beradi. Vaziyatli masalalar noto‘g‘ri yechilgan.
|
12
|
41-45%
|
Qoniqarsiz
“2”
|
Savollarning 1/5 javob beradi. Vaziyatli masalalar noto‘g‘ri yechilgan
|
13
|
36-40%
|
Qoniqarsiz “2”
|
Savollarning 1/10 javob beradi. Vaziyatli masalalar noto‘g‘ri yechilgan
|
14
|
31-35%
|
Qoniqarsiz “2”
|
- hyech qanday tasavvurga ega emas
- bilmaydi
|
|
