ToshkentAxborot texnologiyalari universiteti
MUSTAQIL ISH
Mavzu:
Obyektga yo‘naltirilgan dasturlash. Klass va uning obyektlari..
Bajardi: Jalilov Lazizbek
Reja:
1.
Obyektga yo’naltirilgan dasturlash tarixi.
2.
Sinflar va obyektlarning aloqasi va o’zaro ta'siri
3.
Sinf metodlari va xossalari
Obyektga yo’naltirilgan dasturlash tarixi
Rivojlanish tarixi. Obyektga yo’naltirilgan dasturlash (OYD) protsedurali
dasturlash g’oyasining rivojlanishi natijasida paydo bo’ldi. Obyektga yo’naltirilgan
dasturlashni yanada rivojlantirish uchun ko’pincha voqea (hodisaga yo’naltirilgan
dasturlash, HYD) va komponent (komponentga yo’naltirilgan dasturlash, KYD)
tushunchalari katta ahamiyatga ega.
Dastlabki tushunchalari taklif qilingan, keyinchalik paradigmaga aylangan
birinchi OYD tili Simula edi, lekin "obyekt yo’nalishi" atamasi bu tilni qo’llanilish
kontekstida ishlatilmadi. Bu til 1967-yilda paydo bo’lganida, unda inqilobiy
g’oyalar taklif qilingan: obyektlar, sinflar, virtual metodlar va boshqalar, lekin
bularning hammasini o’sha vaqtdagi dasturchilar muhim tushunchalar deb
bilishmagan. Ayrim fikrlarga ko’ra, bu til o’z vaqtidan ancha oldinda edi va 1960-
yillarning dasturchilari til qadriyatlarini qabul qilishga tayyor emas edilar. Shuning
uchun u boshqa dasturlash tillari bilan raqobatlasha olmadi. Simuladagi sinf
tushunchasini Algol konstruksiyalari yordamida to’liq aniqlash mumkin
bo’lgan(ya'ni Simuladagi sinf - bu primitivlar yordamida tasvirlangan murakkab
tushuncha).
Alan Kaye va Den Ingalls Smalltalk orqali dasturlashga yangi nuqtai nazarni
kiritdilar. Bu yerda sinf konsepsiyasi tilning boshqa barcha konstruksiyalari uchun
asosiy g’oyaga aylandi (ya'ni Smalltalkdagi sinf - bu primitiv, u orqali murakkab
tuzilmalar tasvirlangan). Aynan u birinchi bo’lib obyektga yo’naltirilgan dasturlash
tiliga aylandi.
Hozirgi vaqtda obyektga yo’naltirilgan paradigmani amalga oshiradigan
amaliy dasturlash tillari soni (tillar ro’yxati) boshqa paradigmalarga nisbatan eng
ko’p hisoblanadi. Sanoatdagi eng keng tarqalgan tillar (C++, Delphi, C#, Java va
boshqalar) Simula obyekt modelini o’zida mujassam etgan. Smalltalk modeliga
asoslangan tillarga misol sifatida Objective-C, Python, Ruby kabilarni keltirish
mumkin.
|
