burchaklari 90° gacha va undan kuprok o’zgaradigan bir nechta ponalar palaxsaga ketma-ket ta’sir etsa, ya’ni egri chizikli pona hosil bo’lsa, tuproq palaxsasi yon tomonga ag’dariladi

 Uch yonli qiya pona (rasm) esa bir yurishda yuqoridagi uchta ikki yonli ponaning tuproqqa ta’sirini ta’minlaydi.

•  Uch yonli qiya pona (rasm) esa bir yurishda yuqoridagi uchta ikki yonli ponaning tuproqqa ta’sirini ta’minlaydi.
• Agar uch yonli qiya pona X uqiga parallel harakatlansa (rasm), uning o’zaro perpendikulyar bo’lgan VOM, AOM, AOV yonlari uchta yassi ikki yonli ponalardek ta’sir etadi. AV qirrasi palaxsani shudgor tubidan, VM qirrasi esa shudgor devoridan ajratsa, AVM yoni uni ung tomonga surib siljitadi, ag’daradi, natijada tuproq maydalanadi.
• a burchaklari o’sib borayotgan bir nechta uch yonli qiya ponalarni bir-birining ustiga kiydirilsa, 8- a rasmdagidek tsilindrik sirtni (chunki a q const) hosil qiladi. Bunday sirtga ega bo’lgan tunukadan kerakli shakl qirqib olinsa, tsilindrik sirtga ega bo’lgan plug korpusi yasaladi. Bunday korpus bilan qumloq tuproqli yer shudgorlansa, palaxsa yuqoriga ko’tarilayotib, jadal maydalanadi, ammo yetarli ag’darilmaydi.
• Serildizli, zarrachalari o’zaro bog’langan, ya’ni jipslashgan tuproqli dalani haydashda palaxsani nafaqat maydalash, balki ag’darish talab qilinadi. Bunday ishni bajarish uchun 8- b rasmdagidek b burchaklari tezroq o’sadigan ponalarni bir-biriga kiydirib, vintsimon sirtni (gelikoidni) yasash va uning bir bo’lagidan vintsimon korpus qirqib olish mumkin. Bunday korpuslar botqoqli chimli tuproqni to’liqrok ag’darib berish qobiliyatiga ega bo’ladi.

• www.arxiv.uz

• www.arxiv.uz