H I-В О В   M A H S U L O T SIF A T I

chiqarishda ketadigan sarf-harajatni qisqartirishni kafotlaydi. Demak, maxsulotni 
k o ’p ishlab chiqarish emas, balki sifatli ishlab chiqarish maqsadga muvofiqdir. 
Shuning uchun m ahsulotning sifati va miqdori ishlab chiqarishning uzviy b og’liq 
juftligidir.
Sifat-bu son. Sifat orqali boyligimizni to ’g ’ri rejalashtirishimiz, yani ulami 
boshqa om illarga ham ishlatib, iqtisodiyotimizning, m ehnat sifatini oshirishni 
rivojlantirsak bo’ladi.
Ishlab chiqarishda tejash orqali mahsulot sifatini oshirish uning ishlab 
chiqarilishi, ishlatilishi va ishlatilish davri aniq k o ’riladi (3.1-jadval).
3.1-jadval
M ahsulot sifatini oshirish samaradorligi
Maxsulot ishlab 
chiqaruvchilar uchun
Mahsulotni xarid qiluvchilar 
uchun
Xalq xo’jaligi uchun
- resurslarni alo darajada 
ishlatish, 
nuqsonli 
mahsulotlami 
qayta 
ishlab 
chiqarish va reklamani imkon 
qadar qisqartirish;
mahsulot 
sotishda 
foydaning oshishi;
mahsulotni 
sotishni 
tezlashtirish;
- yuqori sifat uchun muso- 
baqa ishtirokchilarni mod-diy 
va manaviy rag’batlan-tirishni 
taminlaydi.
mehnat 
unumdorligini 
oshiradi;
- talabni kam miqdordagi 
mahsulot bilan qondiradi;
ishlatilish 
chiqimini 
qisqartiradi;
mehnat 
sharoitini, 
insonlaming 
dam 
olishi, 
kundalik 
hayotini 
tobora 
yaxshilaydi;
- yangi turdagi mahsulot 
sifatini oshiradi;
- mahsulot ishlab chiqara- 
digan resurslarni tejaydi.
- jam iyat mehnatini tejaydi;
- aholi va xalq xo'jaligi-ning 
talab darajasini taminlaydi;
- fan, texnika rivojla-nishini 
tezlashtiradi;
- mahsulotlami saqlash va 
sotish 
kabi 
ortiqcha 
xarajatlarni kamaytiradi;
- 
yuqori 
sifatli 
mahsu­
lotning eksport salohiyati-ni 
kengaytirishga yordam beradi.
Xom ashyo va mahsulotni tejash, ulardan oqilona foydalanish ishlab 
chiqarishda tobora m uhim ahamiyat kasb etmoqda. Iqtisodiyotda xom a shyo va 
mahsulotni tejab ishlatish natijasida borgan sari yuqori darajali mahsulot ishlab 
chiqarish, nuqsonsiz, sifatli mahsulotlaming xizmat muhlatini ishonib kafolatlashni
192

ta'minlaydi. Sifati past mahsulot talabga javob bermaydi, bu esa sarf-xarajatlami 
oshiradi. Yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarish, reklama, transport, saqlash kabi 
ortiqcha xarajatlardan saqlaydi ham da mehnat unumdorligini oshiradi.
Mahsulot sifatining m ehnat unumdorligiga ta'siri, asosan, undan foydalanish 
davomida namoyon bo’ladi. Yuqori sifatli mahsulotni ishlatish-ishlatilishdagi 
chiqimlar va ta'm irlash ishlarini qisqartiradi. Buning natijasida tejalgan mahsulot 
ishlab chiqarishdagi ortiqcha sarf- xarajatlardan saqlaydi.
M ehnat unumdorligi m ahsulotning ishlatilishdagi yuqori sifatliligi uchun 
oshadi, tannarxi past bo’ladi, ishlab chiqarish uskunalari ikki barobar kam m ehnat 
bajaradi, mehnat qilish sharoiti yaxshilanadi, nuqsonli m ahsulotlar ishlab chiqarish 
tobora yuqqa chiqadi.
Yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarish siyosiy, fan, texnika va iqtisodiy 
ahamiyatga ega bo’lgan m uam m olami echishdagiyagona yuldir.
Siyosiy ahamiyati-m ahsulotni xaridorgir holda ishlab chiqarish, aholining 
talabini sifati yuqori mahsulot bilan ta'minlash va shunday rivojlangan jam iyat qurish 
sari ilgari yurishdir.
Fan va texnikadagi aham iyati-m ahsulot a'lo darajada ishlab chiqarilgan sari fan 
va texnikaning o ’sishini, bu esa yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarishni ta'minlaydi.
Iqtisodiy ahamiyati-ishlab chiqarishda yuqori sifatli mahsulotni yaratishni 
ta'minlaydi, chunki aholi va xalq x o ’jaligining talabini to ’laroq qondiradi, ishlab 
chiqarish unumdorligini oshiradi, xom ashyo va yoqilg’ini tejaydi, tashqi bozorda 
tovar raqobatbardoshliligi va bundan kelib chiqib tejash orqali ja m g ’arm alar foizini 
oshiradi.

Download 8,02 Mb.