245
- UA) va xabarlarni uzatish agentlari (message transfer agents - MTA)
kerak.
7.9- rasm. Ikkinchi senariy
Afoydalanuvchio‘zxabarinio‘zpochtaserverigayuborishuchunfoy
dalanuvchiagentidasturidanfoydalanishikerak.
Pochta
serveri
yuborilishini kutayotgan xabarlarni saqlash uchun navbatdan
foydalanadi. Shuningdek, B ham pochta qutisida saqlangan xabarlarni
olish uchun foydalanuvchi agenti dasturiga muhtoj. Xabarni Internet
orqali A dan B ga yuborish kerak. Bu yerda
ikkita xabarni uzatish
agenti kerak: bitta mijoz va bitta server. Ko‘pgina Internetdagi mijoz-
server dasturlari singari, server doimo ishlashi kerak,
chunki mijoz
qachon ulanishni so‘rashini bilmaydi. Boshqa tomondan, mijoz
yuborishi kerak bo‘lgan xabar mavjud bo‘lganda
tizim tomonidan
ishga tushishi mumkin.
Elektron pochta jo‘natuvchisi va qabul qiluvchisi turli xil pochta
serverlarida bo‘lganda, ikkita foydalanuvchi agenti (UA) va bir juft
xabarlarni uzatish agentlari (MTA, mijoz va server) kerak bo‘ladi.
Uchinchi senariy.
7.10- rasmda uchinchi senariy ko‘rsatilgan.
B, ikkinchi senariyda bo‘lgani kabi, to‘g‘ridan-to‘g‘ri pochta serveriga
ulangan. Ammo, A o‘zining pochta serveridan ajratilgan. A pochta
serveriga yoki point-to-point
WAN orqali ulangan - masalan, dial-up
modem, DSL yoki kabel-modem yoki bitta pochta serveridan
foydalanish uchun tashkilotda LANga ulangan elektron pochta
xizmatiga ulangan, bu orqali barcha foydalanuvchilar o‘z
xabarlarini
ushbu pochta serveriga yuborishlari kerak.
Xabarni tayyorlash uchun A ga hali ham foydalanuvchi agenti
kerak. Keyin u LAN yoki WAN orqali xabarni yuborishi kerak. B uni
xabarlarni uzatish agentlari (mijoz va server) orqali amalga oshirish
246
mumkin. A har safar xabar yuborishi bilan
u foydalanuvchi agentini
chaqiradi, u esa o‘z navbatida MTA mijozini chaqiradi. MTA mijozi
doimiy ravishda ishlaydigan tizimdagi MTA serveri bilan aloqani
o‘rnatadi. Tizim qabul qilingan barcha xabarlarni navbatga qo‘yadi.
Keyin MTA mijozidan xabarlarni B
ga yuborish uchun foydalanadi;
tizim xabarni oladi va uni B ning pochta qutisiga saqlaydi.
O‘ziga qulay bo‘lganida, B o‘zining foydalanuvchi agentidan
xabarni olish uchun foydalanadi va uni o‘qiydi. E’tibor bering, bizga
ikkita juft MTA mijoz-server dasturlari kerak. Yuboruvchi pochta
serveriga LAN yoki WAN orqali ulanganda
bizga ikkita UA va ikki
juft MTA (mijoz va server) kerak bo‘ladi.
7.10- rasm. Uchinchi senariy
