• Xizmatni o‘g‘irlash.
  • Operatsion tizim.
  • U. R. Xamdamov, dj. B. Sultanov, S. S. Parsiyev, U. M. Abdullayev




    Download 3,88 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet181/253
    Sana18.05.2024
    Hajmi3,88 Mb.
    #242375
    1   ...   177   178   179   180   181   182   183   184   ...   253
    Bog'liq
    5OfV58kCMfx51CyXWMAb2yRfaqPrL3Ub5oRCsjhh

    Imkoniylikni buzish. 
    Ushbu qoidabuzarlik ma’lumotlarni 
    ruxsatsiz yo‘q qilishni o‘z ichiga oladi. Veb saytni buzilishi bu turdagi 
    xavfsizlik buzilishining keng tarqalgan namunasidir.
    Xizmatni o‘g‘irlash. 
    Ushbu qoidabuzarlik resurslardan ruxsatsiz 
    foydalanish bilan bog‘liq. Masalan, buzg‘unchi (yoki kirish dasturi) 
    fayl serveri vazifasini bajaradigan tizimga demonni o‘rnatishi 
    mumkin.
    Xizmatni rad etish.
    Ushbu buzilish tizimdan qonuniy 
    foydalanishning oldini olish uchun mo‘ljallangan. Xizmatni rad etish 
    (DOS – Denial of service) hujumlari ba’zida tasodifiy bo‘ladi. 
    Buzg‘unchilar xavfsizlikni buzishda bir nechta standart usullardan 
    foydalanadilar.
    Tizimni himoya qilish uchun to‘rt darajadagi xavfsizlik choralari 
    ko‘rilishi kerak: 


    298 

    Fizik.
    Kompyuter tizimlarini o‘z ichiga olgan sayt yoki 
    saytlar zararli yoki yashirin buzg‘unchilardan fizik himoyalangan 
    bo‘lishi kerak. Mashina xonalari ham, mashinalarga kirish huquqiga 
    ega terminallar yoki ishchi stansiyalar ham xavfsiz bo‘lishi kerak.

    Inson.
    Avtorizatsiya ehtiyotkorlik bilan bajarilishi kerak, 
    tizimga faqat tegishli foydalanuvchilar kira olishini ta’minlash. 
    Shunga qaramay, hatto vakolatli foydalanuvchilar ham boshqalarga 
    ularning tizimga kirish huquqlaridan foydalanishga ruhsat berish 
    uchun (masalan, pora evaziga) "taklif qilinishi" mumkin.

    Operatsion 
    tizim. 
    Tizim 
    tasodifiy 
    yoki 
    qasddan 
    buzilishlardan o‘zini himoya qilishi kerak. Masalan, stekni to‘lib 
    qolishi ruhsatsiz jarayonni boshlashga imkon berishi mumkin.

    Tarmoq.
    Zamonaviy tizimlardagi kompyuter ma’lumotlari-
    ning aksariyati xususiy ijaraga berilgan liniyalar, Internet kabi ulanish 
    liniyalari, simsiz ulanishlar yoki kommutatsiya liniyalari orqali 
    uzatiladi. Tarmoqda uzatilayotgan ma’lumotlarni tutib olish 
    kompyuterga kirish kabi zararli bo‘lishi mumkin.
    Xavfsiz axborot tizimi - bu 
    1.
    Ruhsat etilmagan kirishlardan ma’lumotlarni himoyalovchi,
    2.
    Foydalanuvchiga doimo ma’lumotlarni taqdim etishga tayyor 
    turuvchi,
    3.
    Shuningdek, ma’lumotlarni ishonchli saqlash va ularni 
    o‘zgarmasligini kafolatlovchi tizimdir.
    Xavfsiz tizim maxfiylik, yaxlitlik va imkoniylikbilan aniqlanadi. 

    Download 3,88 Mb.
    1   ...   177   178   179   180   181   182   183   184   ...   253




    Download 3,88 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    U. R. Xamdamov, dj. B. Sultanov, S. S. Parsiyev, U. M. Abdullayev

    Download 3,88 Mb.
    Pdf ko'rish