Laboratoriya uchun zarur eritmalar quyidagicha tayyorlanadi

Download 0.66 Mb. Pdf ko'rish
bet	2/8
Sana	14.01.2023
Hajmi	0.66 Mb.
	#38242

1 2 3 4 5 6 7 8

Bog'liq
Umirov Jasur Amaliy topshiriq. Laboratoriya topshiriq
2 5474661904448233682

Ishning maqsadi
Ishni bajarish tartibi;
2-Laboratoriya mashg’ulot. Gemoliz Nazariy tushuncha

Laboratoriya uchun zarur eritmalar quyidagicha tayyorlanadi:

Eritmaning nomi
Probirkalar
1
2
3
4
5
Fiziologik eritma(ml)
1
3
5
7
9
Distillangan suv(ml)
9
7
5
3
1
Jami(ml)
10
10
10
10
10
Hosil bo’lgan eritma konsentratsiyasi
0.1
0.3
0.5 0.7
0.9
Ishning maqsadi: Qonning osmotik gemolizini hosil qilish va
gemolizlangan qon bilan gemolizlanmagan qonni bir-biridan ajrata bilishni
o‘rganishdan iborat.
Ishni olib borish uchun zarur bo‘lgan jihozlar: Yog‘och shtativ, 8 ta
probirka, osh tuzining: 0,90; 0,60; 0,55; 0,45; 0,40; 0,35; 0,30; 0,25 % li eritmalari.
Ishni bajarish tartibi; Buning uchun probirkalarni shtativga joylab, ularning
har qaysisiga yuqoridagi eritmalardan alohida-alohida 2-3 ml. dan quyib, ustiga 20
mm
3
. dan fibrinsizlantirilgan qon yoki odam qoni tomiziladi. Probirka engil
chayqatilib, uy haroratida bir oz saqlanadi. So‘ngra probirkadagi eritmalarning
rangiga qarab, qaysi probirkada chala va qaysi probirkada to‘la gemoliz sodir
bo‘lganligi aniqlanadi. Agar eritrotsitlar eritmada yorilmasa, eritma tagiga
cho‘kadi. Ular osh tuzining 0,45 % li eritmasida minimal, 0,34 % li eritmasida esa
maksimal
darajada
yoriladi.
Turli
kasal-liklarda
(sariq,
kamqonlikda)
eritrotsitlarning chidamlilik darajasi o‘zgaradi pasayadi.
Topshiriq Tajriba tugagach, natijasini daftaringizga yozib oling.
1. Osmotik bosim deb nimaga aytiladi?
2. Gemolizlangan va gemolizlanmagan qon bir-biridan qanday farq qiladi?
2-Laboratoriya mashg’ulot.
Gemoliz

Nazariy tushuncha. Eritrotsitlar o‘z atrofidagi suyuqlik kontsentratsiyasining
o‘zgarishiga chidash xususiyatiga ega. Agar odam yoki issiqqonli hayvonning bir
tomchi qoni osh tuzining izotonik (0, 9 % li yoki 0,85 % li) eritmasiga solinsa,
eritrotsitlar bilan osh tuzi eritmasi orasida dinamik tenglik hosil bo‘ladi, chunki
eritrotsitlardan eritmaga chiqayotgan va eritmadan eritrotsitlarga kirayotgan suv
miqdori bir-biriga teng bo‘ladi. Bunday sharoitda eritrotsitlarning shakli va hajmi
o‘zgarmaydi. Osh tuzining yuqori kontsentratsiyali (gipertonik) eritmasida esa
eritrotsitlar burishib, hajmi kichrayadi, chunki bunday sharoitda ular o‘zidagi suvni
eritmaga chiqaradi. Aksincha, konsentratsiyasi kuchsiz bo‘lgan osh tuzi
(gipotonik) eritmasida eritrotsitlar bo‘rtadi; chunki bunda eritrotsitlar eritmadan

suv shimadi. Bunday eritmaning kontsentratsiyasi pasaytirib borilsa, eritrotsitlar
ichiga suv ko‘p kirib, ularning hajmi kattalasha boradi. Eritmaning
kontsentratsiyasi ma'lum darajaga yetgach, eritrotsitlar yorila boshlaydi. Ular
asosan osh tuzining 0,45 % li eritmasida yorila boshlab, 0,35-0,30 % li eritmasida
butunlay yorilib bo‘ladi. Eritrotsitlar yorilib, tashqariga gemoglobin chiqishi
gemoliz deyiladi.
Gemolizni kelib chiqish sabablariga ko’ra quyidagi xillarda farqlanadi;.
1.Kimyoviy gemoliz(spirt, ishqor, kislota, xloroform va efir)
2.Fizik gemoliz
3.Mexanik gemoliz
4.Biologik gemoliz
5.Osmotik gemoliz (osmotik bosimning kamayishi)
xloroform va efir ta'sir etishi natijasida gemoliz ro‘y beradi. Butunlay
gemolizlangan qon tiniq qizil rangga kiradi va u lak qon deb ataladi.

Download 0.66 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8

Download 0.66 Mb.

Pdf ko'rish