III (
a
)
—
+
—
+
IV (O)
—
—
—
—
Qon beruvchi kishi
donor, qon oluvchi kishi
retsipient deb ataladi.qon
quyish vaqtida donor qonining agglyutinatsiyaga uchramasligiga e'tibor
berish
kerak. Chunki, donor qonining plazmasi retsipient qoniga tushishi bilan tez
suyulib, agglyutinatsiyaga uchramaydi. Birinchi gruppa qonni hamma gruppaga
quyish va qoni shu gruppaga kirgan kishilar universal donor deyiladi. Qoni birinchi
gruppadagi kishilarga faqat birinchi gruppadagi qonni quyish mumkin. Qoni
ikkinchi gruppaga kirgan kishilarga birinchi va ikkinchi, uchinchi gruppaga kirgan
kishilarga
birinchi va uchinchi, to‘rtinchi gruppaga kirgan kishilarga esa hamma
gruppadagi qonni quyish mumkin. Qoni to‘rtinchi gruppaga kirgan kishilar
universal retsipient deb ataladi.
1 - ish: Qon guruhlarini aniqlash.
Ishning maqsadi: Qon gruppalarini aniqlash usuli bilan tanishish .
Ishni olib borish uchun zarur bo‘lgan jihozlar: Ikkinchi va uchunchi
gruppadagi qon zardobi, buyum oynasi,
shisha tayoqchalar, Frank ninasi, efir,
spirt, paxta.
Ishni bajarish tartibi; Odamning qon gruppasini aniqlash uchun ikkinchi va
uchinchi gruppadagi qon zardobidan foydalaniladi. Buning uchun buyum
oynasining ikki chetiga har bir gruppadagi qon zarodobidan tomiziladi. So‘ngra
barmoqdan qon chiqarib, har bir zardob tomchisi yoniga bir tomchidan tomiziladi
va alohida-alohida shisha tayoqcha bilan har qaysi
qon zardobi yonidagi qon
tomchisi bilan aralashtiriladi (bir zardob tomchisiga tekkan tayoqchani ikkinchi
zardob tomchisiga tegizmaslik kerak). Agar oradan tahminan 5 minut vaqt o‘tgach,
ikala gruppadagi zardrbda agglyutinatsiya sodir bo‘lmasa (agglyutinatsiya
aralashma ipir-ipir bo‘lib qolganligidan bilinadi), tekshirilayotgan qon birinchi
gruppaga mansub bo‘ladi. Agar ikkala zardob tomchisida
ham agglyutinatsiya
sodir bo‘lsa, qon to‘rtinchi gruppa bo‘ladi. Agglyutinatsiya ikkinchi gruppadagi
zardobdagina bo‘lib, uchinchi gruppa zardobida sodir bo‘lmasa, qon uchinchi
gruppa bo‘ladi. Nihoyat, agglyutinatsiya uchinchi gruppa zardobida sodir bo‘lib,
ikkinchi gruppada bo‘lmasa, u holda bu qon ikkinchi gruppa bo‘ladi. Taxminan 40
%
odamning qoni birinchi, 39 % niki ikkinchi, 15 % niki uchinchi, 6 % niki
to‘rtinchi gruppaga kiradi.
Topshiriq Ish tugagach
natijasini daftaringizga yozib, rasmini chizib
oling.
1. Siz tekshirgan qon qaysi gruppaga kiradi?
2. Qon gruppalari necha xil bo‘ladi va ular bir-biridan qanday farq qiladi?
