|
Uncertaint y
|
| bet | 78/83 | | Sana | 23.01.2024 | | Hajmi | 5,5 Mb. | | #144225 |
Bog'liq Anıq emes ólshewlerShama, [ Хi ]
|
Shama birligi
|
Baha mánisi, [ xi ]
|
Interval
[-a dan +а ge shekem]
|
Anıqsızlıq túri
|
Itimallıqlar bólistiriliwi
|
Standart anıqsızlıq
[ u(xi) ]
|
Erkinlıq dárejesi
[v]
|
Sezgirlik koeffisienti [ci]
|
Anıqsızlıq úlesi [ui(y)]
|
% úlesi, %
|
X1
|
|
x1
|
|
|
|
u(x1 )
|
|
c1
|
u1(y )
|
|
X2
|
|
x2
|
|
|
|
u(x2 )
|
|
c2
|
u2(y )
|
|
…
|
|
…
|
|
|
|
…
|
|
…
|
…
|
|
XN
|
|
xN
|
|
|
|
u(xN )
|
|
cN
|
uN(y )
|
|
Y
|
|
y
|
|
|
|
uйиг(y)
|
|
|
|
|
8.4.1- keste. Anıqsızlıq byudjeti
Shama, [ Хi ]
|
Shama birligi
|
Baha mánisi, [ xi ]
|
Interval
[-a den +а ǵa shekem]
|
Anıqsızlıq túri
|
Itimallıqlar bólistiriliwi
|
Standart anıqsızlıq
[ u(xi) ]
|
Erkinlıq dárejesi [v]
|
Sezgirlik koeffisienti[ci]
|
Anıqsızlıq úlesi [ui(y)], m3
|
% úlesi, %
|
Gaz kólemi
|
m3
|
50,087 m3
|
-
|
А
|
Normal bólistiriw nızamı
|
0,056 m3
|
9
|
1
|
0,056 m3
|
9,5
|
Etalonnıń qáteligi
|
m3
|
-
|
-
|
В
|
Tekis bólistiriw nızamı
|
0,0577 m3
|
∞
|
1
|
0,0577 m3
|
9,8
|
Etalonnıń diskretligi qáteligi
|
m3
|
-
|
-
|
В
|
Tekis bólistiriw nızamı
|
0,0289 m3
|
∞
|
1
|
0,0289 m3
|
4,9
|
Gaz sarpı esaplagichnıń qáteligi
|
m3
|
-
|
-
|
В
|
Tekis bólistiriw nızamı
|
0,289 m3
|
∞
|
1
|
0,289 m3
|
75,8
|
Shıǵıw shaması
|
m3
|
Shıǵıw shaması bahası, m3
|
-
|
-
|
Isenim dárejesi
|
Jıyındı standart anıqsızlıq, m3
|
Erkinlıq dárejesin effektiv sanı
|
Qamtıp alıw koeffitsienti
|
Keńeytirilgen
Anıqsızlıq ,m3
|
-
|
Y
|
m3
|
50,087 m3
|
-
|
-
|
Р=0,95
|
0,301
|
7512
|
1,96
|
0,59
|
-
|
8.4.2- keste. Gaz sarpın ólshewde anıqsızlıq byudjetin túziw
QADAǴALAW SORAWLARI HÁM TAPSIRMALAR
1. ISO/IEC 98-3:2008 standarti haqqında nelardı bilasiz? Mazmunın qısqasha anıqlama beriń.
2. Xalıq aralıq Qollanbaǵa muwapıq ólshew anıqsızlıǵın bahalaw hám usınıs qılıw qanday basqıshlar izbe-izliginen ibárát?
3. Ólshew anıqsızlıǵın bahalaw hám usınıs qılıwda qanday juwmaqlardı qáliplestirip aldınǵız?
4. Anıqsızlıqtı bahalaw nátiyjeleriniń usınıs qılıw boyınsha ulıwma usınıslardı sanań.
5. Anıqsızlıqtı bahalaw nátiyjeleriniń usınıs qılıw boyınsha bólek usınıslardı sanań. Anıqlama beriń.
6. Anıqsızlıq byudjeti hám onı túziw tártiplerini sanań.
7. Anıqsızlıq byudjeti ne?
8. Anıqsızlıq byudjeti kestesin dúzilisin anıqlama beriń.
9. “Anıqsızlıq byudjeti” nıń shama qatari qanday toltırıladı? Mısallar keltiriń.
10. “Anıqsızlıq byudjeti” nıń anıqsızlıq túri qatari qanday toltırıladı? Mısallar keltiriń.
11. “Anıqsızlıq byudjeti” nıń itimallıqlar bólistiriliwi qatari qanday toltırıladı? Mısallar keltiriń.
12. “Anıqsızlıq byudjeti” nıń erkinlıq dárejesi qatari qanday toltırıladı? Mısallar keltiriń.
13. “Anıqsızlıq byudjeti” tıń sezgirlik koeffitsienti qatari qanday toltırıladı? Mısallar keltiriń.
14. “Anıqsızlıq byudjeti” tıń anıqsızlıq úlesi qatari qanday toltırıladı? Mısallar keltiriń.
15. “Anıqsızlıq byudjeti” tıń %k úlesi qatari qanday toltırıladı? Mısallar keltiriń.
GLOSSАRIY
|
Ólshew anıqsızlıǵı
|
— paydalanǵan informatciya tiykarında ólshenip atırǵan shamaǵa tiyisli bolǵan shama mánislerin shashılıwın xarakterleytuǵın teris emes parametr
|
Korrelyatsiya
|
— (latıncha "nisbat, o'zaro baylanıslılıq" dan korrelyatsiya) yakı korrelyatsiyaga baylanıslılıq - bul eki yakı onnan artıq tosınarlı o'zgeriwshiniń (yakı basqa bir qabıl qılınatuǵın anıqlıq dárejesi menen sonday dep esaplanıwı múmkin bo'lgan muǵdarlardıń) statistik baylanısı. Bunday halda, usı muǵdarlardıń bir yakı bir neshesinıń ózgeriwi basqa yakı basqa shamalardıń úzlıqsiz ózgeriwi menen birge keledi
|
Kovaratsiya
|
— (korrelyatsion moment, kovaratsiya momenti) - itimallar teoriyasıda hám matematik statistikada eki tosınarlı o'zgaruvshınıń sızıqlı bog'lıqlıǵı o'lchovi
|
А- tur boyınsha ólshewler anıqsızlıǵın bahalaw
|
— belgili ólshew shárayıtlarında alınatuǵın shamanıń ólshengen mánislerin statistik analiz qılıw jolı menen ólshewler anıqsızlıǵın sırtqıl qılıwshılardı bahalaw
|
B- tur boyınsha ólshewler anıqsızlıǵın bahalaw
|
— А tip boyınsha ólshewler anıqsızlıǵın bahalawdan parq etetuǵın usullar menen ólshewler anıqsızlıǵın payda qılıwshılar bahalaw
|
Ólshewlerdiń standart anıqsızlıǵı
|
— standart shetlesiw formasında ańlatılǵan ólshewler anıqsızlıǵı
|
Ólshewlerdiń Jıyındı standart anıqsızlıǵı
|
ólshew modelindegi kiriw shamaları menen baylanıslı bolǵan, ólshewlerdiń jeke standart anıqsızlıǵı aqıbetinden alınatuǵın ólshewlerdiń standart anıqsızlıǵı
|
Ólshewlerdiń salıstırma standart anıqsızlıǵı
|
absalyut bahaǵa (shamanıń ólshengen mánisi) boʼlingan ólshewlerdiń standart anıqsızlıǵı
|
Anıqsızlıq byudjeti
|
anıqsızlıq, onı esaplaw hám olardıń Jıyındısınan payda bolǵan ólshewler anıqsızlıǵı haqqında esabat
|
Ólshewlerdiń keńeytirilgen anıqsızlıǵı
|
Jıyındı standart anıqsızlıqtı birden úlken bolǵan koeffitsientke kóbeytpesi
Túsindirme: koeffitsient ólshew modelindegi shıǵıw shamasınıń itimallıǵınıń bólistiriw nızamına hám qamtıp alıwdıń tańlanǵan itimallıǵı baylanıslı. Usı táriypdegi “koeffitsient” túsıngi “qamtıp alıw koeffitsienti” ne tiyisli esaplanadı. Keńeytirilgen anıqsızlıq sondayaq “tolıq anıqsızlıq” (“overall uncertainty”) dep ham ataladı
|
Qamtıp alıw intervalı
|
berilgen itimallıqda ólshenip atırǵan shamalardı shın mánisleri kompleksinen ibárát bolǵan informatsiyalarǵa tiykarlanǵan interval
Túsindirme: ISO/IEC Guide 98-3:2008 xalıq aralıq standartında ornatılǵan qaǵıydalarǵa tiykarlanıp, qamtıp alıw interval orayı shamanıń ólshengen mánisi menen mas keliwi májbúriy talap bolmastan, qamtıp alıw intervalın ólshewlerdiń keńeytirilgen anıqsızlıǵınan shıǵarıp alıw múmkin. Sol menen birge, ólshew nátiyjeleriniń statistik qayta islew boyınsha “isenimli interval” hám “qamtıp alıw intervalı” túsınklerin mazmun jaǵınan túrli túsinikler esaplanadı.
|
Qamtıp alıw itimallıǵı
|
ólshenip atırǵan shamalardıń shın mánisleri toplamı kórsetilgen qamtıp alıw intervalında jaylasıw itimallıǵı
Túsindirme: usı táriyp Ólshewlerde anıqsızlıqtı ańlatıw boyınsha qollanba (GUM) da ańlatılǵan anıqsızlıq konsetratsıyasına tiyisli bolıp, usı xalıq aralıq hújjette “qamtıp alıw itimallıǵı” túsıngi Ornında “isenim dárejesi” túsıngi qollanıladı
|
Qamtıp alıw koeffitsienti
|
birden úlken san bolıp, ólshewlerdiń keńeytirilgen anıqsızlıǵın alıw ushın ólshewlerdiń jıyındı standart anıqsızlıǵına kóbeytiriledi
|
Shama
|
hádiyse, dene yakı zattıń qásiyeti bolıp, muǵdarlıq jaǵınan salıstırıw ushın tiykar retinde parq etetuǵın belgisi kórsetilgen san formasında ańlatılıwı múmkin
|
Tiykarǵı shamalar sistemesın
(ISQ)
|
jeti tiykarǵı shamalardan ibárát bolǵan shamalar sistemesın: uzınlıq, massa, waqıt, elektr tokı, termodinamik temperatura, zat muǵdarı hám jaqtılıq kúshi
|
Metrologiya
|
ólshewler hám olardı qollaw haqqındaǵı pán
|
|
|
| |
