|
Universiteti xabarnomasiBog'liq KICHIK BIZNESNI RIVOJLANTIRISHNING MAMLAKAT IJTIMOAdabiyotlar tahlili.
“Biznes” atamasi ingliz tilidan (biznes)
olingan bo‘lib, biznes, faoliyat, mashg‘ulot degan maʼnoni anglatadi.
Biroq, bu atamaning aniq taʼrifini topish qiyin. Turli davrlarda nashr
yetilgan iqtisodiy adabiyotlarda unga turli talqinlar berilgan. Ko‘pincha
“biznes” va “tadbirkorlik” atamalariga bir xil taʼrif beriladi. Demak,
zamonaviy iqtisodiy lug‘atda biznes – biznes, tadbirkorlikdir
2
.
А.I. Аgeyevning xulosalariga asosan – tadbirkorlikni tashkiliy-
iqtisodiy innovatsiyalar va iqtisodiy erkinlik mavjud bo‘lganda vujudga
keladigan iqtisodiy hodisa deb hisoblagan. Shu bilan birga, iqtisodiy
erkinlik, olimning fikriga ko‘ra, xo‘jalik yurituvchi subyektda iqtisodiy
faoliyatning shakli va ko‘lamini izlash hamda tanlash bilan bog‘liq
mustaqil qarorlar qabul qilishni kafolatlaydigan muayyan huquqlarning
mavjudligini
tavsiflaydi.
Qaror
qabul
qilishda
avtonomlik
tadbirkorlikning asosiy shartidir
3
.
Аyrim
mualliflarning
fikricha,
«biznes»
tushunchasi
«tadbirkorlik» tushunchasidan ancha kengroqdir. Demak, F.I.
Shaxmatov va V.S. Nechiporenkolar biznes deganda daromad
keltiradigan har qanday iqtisodiy faoliyat, tadbirkorlik faoliyat, ishlab
chiqarish omillarining yangi kombinatsiyalarini amalga oshirish
sharoitida esa – o‘ziga xos biznes, daromadni kapitallashtirish bilan
foyda ko‘rinishidagi moliyaviy muvaffaqiyatga yo‘naltirilgan
boshqaruv tizimi.
R.Kantilon – tadbirkor maʼlum narxda sotib oladigan, nomaʼlum
narxda sotadigan va shuning uchun tavakkal sharoitida harakat qiladigan
shaxs degan fikrni bildirgan
4
.
O‘zbek olimlarining fikrlariga ko‘ra esa, tadbirkorlik – shaxsiy
mulkiy daromad, foyda olish maqsadiga qaratilgan fuqarolarning
mustaqil faoliyati deb taʼriflaydilar .
Tadbirkorlik faoliyati (tadbirkorlik) – tadbirkorlik faoliyati
subyektlari tomonidan qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladigan,
o‘zi tavakkal qilib va o‘z mulkiy javobgarligi ostida daromad (foyda)
olishga qaratilgan tashabbuskorlik faoliyatidir
5
.
B.Sh.Akbarova tadbirkorga shunday taʼrif bergan: “tadbirkor” –
o‘zining maʼlum bir miqdordagi moliyaviy mablag‘ini tavakkal qilgan
holda bozorga yangi g‘oya, mahsulot, xizmat va ishlar bilan kirib
boruvchi ishbilarmon shaxs hisoblanadi
6
.
Аdabiy manbalar tahlili shuni ko‘rsatdiki, ayrim tadqiqotchilar
“biznes” tushunchasini “tadbirkorlik”ning o‘xshashi deb bilishadi. Biz
4
Грубенкова Д.О. Предпринимательство в теориях Р. Кантильона, Маркса, Веблена и
Шумпетера: сравнительный анализ // Международный студенческий научный вестник. –
2016. – № 2
5
O'zbekiston Respublikasining ijtimoiy-iqtisodiy iqtisodi, O'zbekiston Prezidentiligidagi
statistika agentligining choraklik nashri.Toshkent- 2023,
6
B.Sh. Akbarova
|
| |
