|
Universiteti xabarnomasiBog'liq KICHIK BIZNESNI RIVOJLANTIRISHNING MAMLAKAT IJTIMO
Tahlil va natijalar.
Kichik biznesni turli sohalarda, jumladan,
chakana savdo, oziq-ovqat va ichimliklar, professional xizmatlar, ishlab
chiqarish va texnologiyada topish mumkin. Ular ko‘pincha ma’lum bir
maqsadli bozorga ixtisoslashgan mahsulotlar yoki xizmatlarni taqdim
etadi.
Kichik biznes mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy farovonligining turli
jabhalariga sezilarli darajada hissa qo‘shadi. Kichik biznesning ta’sir
sohalarini shartli ravishda quyidagicha turlarga ajratdik (1-jadval):
1-jadval
(Kichik biznesning ta’sir sohalari)
7
Endi bu tushunchalarni kengroq ma’nolarini berib o‘taylik:
Ish o‘rinlarini yaratish: Kichik biznes bandlikka katta hissa
qo‘shadi. Ular yirik korporatsiyalarga qaraganda tezroq ish o‘rinlari
yaratib, ishsizlik darajasini pasaytirishga yordam beradi va turli xil
shaxslarning turmush farovonligini ta’minlaydi.
Innovatsiyalar va tadbirkorlik: Kichik biznes ko‘pincha
innovatsiyalar va tadbirkorlik markazlari hisoblanadi. Ular chaqqon va
o‘zgaruvchan bozor sharoitlariga tezda moslasha oladi, ijodkorlikni
rivojlantiradi va bozorga yangi gʻoyalarni olib keladi.
Iqtisodiy xilma-xillik: Kichik biznes turli soha va tarmoqlarda
faoliyat yuritib, iqtisodiy xilma-xillikka hissa qo‘shadi. Bu xilma-xillik
iqtisodiyotning muayyan tarmoqlardagi zarbalarga chidamliligini
oshirishi mumkin.
Mahalliy iqtisodiy rivojlanish: Kichik biznes odatda mahalliy
hamjamiyatlarda chuqur o‘rnashgan. Ularning muvaffaqiyati jamiyat
darajasida iqtisodiy rivojlanishni ragʻbatlantirishi mumkin, bu esa
daromad darajasini oshirishga va turmush darajasini yaxshilashga olib
keladi.
Qishloq taraqqiyoti: Ko‘pgina mamlakatlarda kichik biznes
qishloq taraqqiyoti uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega. Ular qishloq
joylarda ish bilan ta’minlash, shahar migratsiyasining oldini olish va
qishloq jamoalarining barqarorligini qo‘llab-quvvatlashi mumkin.
Soliq tushumlari: Kichik biznes davlat xizmatlari va infratuzilmani
rivojlantirishga hissa qo‘shib, hukumatga soliq tushumlarini keltirib
chiqaradi. Ushbu daromad ta’lim, sogʻliqni saqlash va boshqa ijtimoiy
xizmatlarni moliyalashtirish uchun juda muhimdir.
Ijtimoiy mobillik: Kichik biznes ijtimoiy harakatchanlik uchun
yo‘l bo‘lib xizmat qilishi mumkin. Kichik biznesni yo‘lga qo‘yayotgan
tadbirkorlar turli millatga mansub bo‘lishi mumkin va ularning
7
Muallif ishlanmasi
muvaffaqiyati boshqalarni tadbirkorlikka intilishga ilhomlantirishi,
imkoniyatlar tuygʻusini va yuqori harakatchanlikni oshirishi mumkin.
Savdo va eksport: Kichik biznes tovarlar va xizmatlarni eksport
qilish orqali xalqaro savdoga hissa qo‘shishi mumkin. Bu esa jahon
miqyosida mamlakatning iqtisodiy raqobatbardoshligini oshirishi
mumkin.
Moliyaviy inklyuziya: Kichik biznesni rivojlantirish an’anaviy
moliyaviy xizmatlardan foydalana olmaydigan shaxslarga iqtisodiy
faoliyatda ishtirok etish imkoniyatlarini taqdim etish orqali moliyaviy
inklyuziyani rivojlantirishi mumkin.
Umuman olganda, kichik biznes rivojlanishining ijtimoiy-
iqtisodiy tizimga ta’siri ijobiy va keng ko‘lamli. Kichik biznesni qo‘llab-
quvvatlovchi siyosat va tashabbuslar yanada inklyuziv, dinamik va
barqaror iqtisodiyotga olib kelishi mumkin.
Ma’lumki, Mamlakatimiz rahbari tashabbuslari bilan 2017-2021-
yillarda rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha
Harakatlar
strategiyasi
ishlab chiqilgan edi va bu startegiya o‘zining ijobiy
natijasini berdi. Keng jamoatchilik muhokamasi natijasida “Harakatlar
strategiyasidan – Taraqqiyot strategiyasi sari” tamoyiliga asosan yettita
ustuvor yo‘nalishdan iborat 2022-2026-yillarga mo‘ljallangan Yangi
O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi davlat dasturi ishlab chiqildi.
Ushbu startegiyaning 2-ustuvor yo‘nalishi aynan milliy iqtisodiyotni
jadal rivojlantirish va yuqori o‘sish sur’atlarini ta’minlashdan iborat
8
.
Hozirda ushbu dasturda belgilangan vazifalar bosqichma- bosqich
amalga oshirib borilmoqda.
Mamlakatimizda 2017-2022-yillarda Respublika Yalpi ichki
mahsuloti, Sanoati, qurilishi, bandlik, eksport va import sohalarida
kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ulushini (%da) ko‘rib
chiqaylik (1-rasm):
8
Lex.uz. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni, PF-60-son
K
ic
h
ik
b
iz
n
esn
in
g
a
so
si
y
t
a'si
r
so
h
al
ar
i
Ish oʻrinlarini yaratish
Innovatsiyalar va tadbirkorlik
Iqtisodiy xilma-xillik
Mahalliy iqtisodiy rivojlanish
Qishloq taraqqiyoti
Soliq tushumlari
Ijtimoiy mobillik
Savdo va eksport
Moliyaviy inklyuziya
|
| |
