|
Til va nutq o’ziga xos xususiyatlari bilan ajralib turadi
|
| bet | 12/29 | | Sana | 06.12.2023 | | Hajmi | 1,67 Mb. | | #112768 |
Bog'liq CHAROSXON 2Til va nutq o’ziga xos xususiyatlari bilan ajralib turadi: 1. Til – aloqa quroli. Nutq ana shu aloqa jarayonini amalga oshiruvchi vosita, aloqa shaklidir. 2. Tilning umri uni yaratgan xalqning o’zidek uzoq tarixga ega. Nutqning umri alohida bir shaxs umri bilan teng. 3. Til muayyan bir tilda so’zlovchilar uchun umumiy bo’ladi. Til me’yorlaridan kelib chiqib, barchaga bir xil talab qo’yiladi. Masalan, maktab so’zi turli hududlarda turlicha talaffuz etilsa ham (jumladan, maktap, mektep va h.k.), orfoepiya qoidasiga ko’ra shu millatning barcha vakili maktab tarzida talaffuz etishi me’yoriy hol sanaydi. Til va nutq o’ziga xos xususiyatlari bilan ajralib turadi: 4. Til nisbatan turg’un, barqaror bo’lsa, nutq doim harakatda bo’lib, o’zgaruvchan bo’ladi. Til va nutq o’z birliklariga ega. Til birliklari sifatida quyidagilarni sanash mumkin: Fonema – tilning ma’no farqlash qiymatiga ega bo’lgan eng kichik birligi. Fonema hozirgi zamon tilshunosligining mustaqil tarmog’i bo’lmish fonologiyada o’rganiladi. Morfema – tilning xususiy ma’noga ega bo’lgan, boshqa ma’noli qismlarga bo’linmaydigan birligi: tur, yur, boshliq va b. Leksema – jamiyat a’zolari uchun tayyor, umumiy, majburiy bo’lgan, shakl va mazmunning barqaror birikuvidan tashkil topgan til birligi. Nutq kundalik hayotda kishilar orasidagi o’zaro aloqa ehtiyojini qondiruvchi vositadir.
Nutq til materialining namoyon bo’lish jarayoni. Nutq birliklari quyidagilar:
Gap – nutqning bir va undan ortiq so’z vositasida hosil qilingan birligi.
Tovush – havo oqimining nutq a’zolari orqali shakllanib, ma’no ifodalash uchun xizmat qiladigan nutq birligi.
Harf – tovushning yozuvdagi shartli belgisi.
So’z – leksemaning nutqda reallashishi.
So’z birikmasi – ikki va undan ortiq mustaqil so’zdan tashkil topgan, tushuncha ifodalaydigan grammatik hodisadir.
MAVZU: O’zbek tilida imlo qoidalar.
O‘zbekiston Respublikasining “Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini joriy etish to‘g‘risida”gi Qonunini bajarish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
Toshkent sh.,
1995-yil 24-avgust, 339-son Vazirlar Mahkamasining Raisi I. KARIMOV
|
| |
