Ushbu xalqaro ilmiy-amaliy anjuman Namangan muhandislik-texnologiya institutida O„zbekiston

449 
Namangan muhandislik-texnologiya instituti 7-8 oktabr 2-tom 
-пахта тозалаш заводининг бош корпусида чигитли пахтани жинлаш ва 
толани тозалаш, чигитни линтерлаш ва линтни, толали чиқиндиларни 
тозалаш, тола, линт, ва толали чиқиндиларни пресслаб тойлаш. 
Тахта тозалаш корхоналарида ишлаб чиқаришнинг барқарорлигига 
эришишда ѐнғин хавфсизлиги талабларининг бажарилиши катта аҳамиятга 
эга. Ёнғин хавфсизлиги қоидаларига амал қилмаслик натижасида, ѐнғинлар 
содир бўлиши кузатилмоқда. 2008 йили 2 декабрь куни Жанубий 
Қозоғистондаги ―Джинтекс‖ пахта тозалаш корхонасида ѐнғин содир бўлган, 
1293 м
2
майдонга тарқалган. 2021 йили Тожигистоннинг Мастчохе 
туманидаги пахта тозалаш заводида 700 тонна пахта ѐниб кетган. 400 тонна 
пахта ѐнғин хавфсизлиги хизмати ходимлари ѐрдамида ѐнғиндан сақлаб 
қолинган. Фавқулодда вазият туфайли келтирилган моддий зарар миқдори 
12,4 миллион долларни ташкил этган.
Иқтисодиѐт 
объектларида 
ѐнғинларни 
олдини 
олиш 
талаб 
қоидаларининг 
бажарилиши, 
ѐнғин 
келиб 
чиқиш 
эҳтимоллигини 
камайтиришда катта аҳамиятга эга [2].
Ўзбекистон Республикаси аҳолиси ва ҳудудларини ѐнғин хавфидан 
муҳофаза қилиш, ѐнғин хавфсизлиги соҳасидаги муносабатларни тартибга 
солиш мақсадида 2009 йил 24 июнда ―Ёнғин хавфсизлиги тўғрисида‖ги 
Қонуни қабул қилинган. Қонунда ташкилотларнинг ѐнғин хавфсизлиги 
соҳасидаги ҳуқуқлари ва мажбуриятлари белгилаб қўйилган[3]. Қонунда
ташкилотлар қуйидаги тадбирларни бажаришлари шарт эканлиги 
белгиланган: 
ѐнғин хавфсизлиги талабларига риоя қилиши; 
ѐнғин хавфсизлиги чора-тадбирларини ишлаб чиқиши ва амалга 
ошириши, шунингдек уларнинг бажарилиши устидан доимий назоратни 
таъминлаши; 
ѐнғинга қарши тарғибот ўтказиши ва ўз ходимларига ѐнғин 
хавфсизлиги чора-тадбирларини қўллашни ўргатиши; 

450 
Namangan muhandislik-texnologiya instituti 7-8 oktabr 2-tom 
ўзига қарашли ѐнғинга қарши ҳимоя тизими ва воситаларини, ѐнғинга 
қарши сув таъминоти манбаларини, шу жумладан ѐнғинни ўчиришнинг 
бирламчи 
воситаларини 
ишга 
яроқли 
ҳолда 
сақлаши, 
улардан 
белгиланганидан бошқа мақсадда фойдаланилишига йўл қўймаслиги; 
келиб чиққан ѐнғинлар, мавжуд ѐнғинга қарши ҳимоя тизимлари ва 
воситаларидаги носозликлар тўғрисида, йўллар ва тор кўчаларнинг ҳолати 
ўзгарганлиги ҳақида ѐнғиндан сақлаш хизматига дарҳол хабар қилиши ва 
бошқалар; 
Қонун талабларини бажариш мақсадида, Ўзбекистон Республикаси 
Вазирлар Маҳкамасининг 20 октябрь 2020 йилдаги ―Ёнғин хавфсизлиги 
қоидаларини тасдиқлаш тўғрисида‖ ги қарорида ―Ёнғин хавфсизлиги 
қоидалари‖ белгиланган. Қарорда енгил саноат корхоналарига қўйиладиган 
ѐнғин хавфсизлиги талаблари белгиланган бўлиб, улар қуйидагилардан 
иборат:
а) мослама ичига металл, қаттиқ жисмлар (болтлар, гайкалар, сим 
бўлаклари, тошлар, шлак ва бошқалар) тушиб қолишига йўл қўймасликни;
б) ускуналардаги очиқ жойлар, айланали узатмалар юзасига толалар 
тушиб қолишининг олди олинишни ва бошқалар;
Бундан ташқари, барча ишлаб чиқариш цехлари, хом ашѐ ва тайѐр 
маҳсулот омборхоналари, маъмурий ва бошқа ѐрдамчи бинолар ҳамда 
иншоотлар дастлабки ѐнғинни ўчириш воситалари билан таъминланганлиги 
ѐнғинларни олдини олишда мумхим аҳамият касб этади.
Пахта тозалаш корхонаси омборларда материалларни тахлаш усуллари 
ѐритилган меҳнат муҳофазаси ва ѐнғин профилактикаси бўйича йўриқнома 
кўринарли жойга осиб қўйилади. Бу йўриқномада ушбу омборда қандай 
материаллар, қанча миқдорда, қандай идишда сақланиши мумкинлиги 
кўрсатилиши зарур.
Хулоса қилиб айтганда, пахта тозалаш корхоналарида ѐнғин 
хавфсизлиги қоидаларига амал қилиш, талабларни бажарилишини доимий 

451 
Namangan muhandislik-texnologiya instituti 7-8 oktabr 2-tom 
назорат қилиш орқали, эҳтимоли мавжуд бўлган ѐнғинларни олдини олишга 
эришиш мумкин. 

Download 10.16 Mb.