k - kattik modda mikdori;
n - xom ashening yirik maydaligini xisobga oluvchi koeffitsient 0,5 +
1,0;
K
e
- kinetik parametr.
Yanchish mashinalari
Yanchish mashinalari yumshok va urtacha kattik materiallarni tolkonga
va mayin kukunga aylantirish maksadida foydalaniladi. Ular kuyidagi muxim
belgilariga karab kuyidagi turlarga ajratiladi:
ishlash usuli jixatdan: uktin-ukting ishlaydigan
va uzluksiz ishlaydigan
mashinalar;
texnologik vazifasi jixatdan: xul usulda, kuruk usulda va yarim kuruk
usulda yanchadigan mashinalar (15-16%; 10-11%; 5-10); yanchiydigan va
aralashtiradigan mashina xamda fakat aralashtiradigan mashina;
tuzilish jixatdan: jomi kimirlamaydigan mashina;
aylanadigan jomli
mashina; yukoridan va pastdan xaraktga keltiriladigan mashina;
material bilan ta’minlanish usuli jixatdan: material kulda tashlab
turiladigan mashina; markazdan kochirma usuldan ta’minlanadigan mashina;
material ostki chekka panjara orkali utib turadigan mashina.
Yanchish mashinalari galtaklarining ulchamlari xamda vazni bilan bir-
biridan fark kiladi:
1. Kuruk usul uchun 600 x 200 mm dan 1800 x 450
mm gacha;
Q = 5 - 10 m/soat;
2. Xul usul uchun 1200 x 350 mm dan 1800 x 550 mm gacha;
Q = 10 - 28 m/soat;
Bu mashinalarda material galtaklarning silindrik sirti bilan jomning
yassi yuzasi orasida ishkalanib-ezilib maydalanadi. Galtaklar valga tik xolatda
birkitilgan xomutga krivoshiplar yerdamidan sharnir ravishda ulangan, shu
tufayli uning butun ogirligi materialga tushadi, material katlamining kalinligi
oshganda va bu katlam tagiga ezilmaydigan begona
buyumlar utib kolganda
esa u bemalol kutariladi.
Yanchish mashinalarining afzalligi shundaki, ularga ancha yirik
materialni tashlash va tuyilaetgan tolkonning mayda-yirikligini keragicha
uzgartirib turish mumkin;
bundan tashkari, galtaklar materialni takror-takror
yanchib-ezganligidan tayer maxsulotning plastik xossalari yaxshilanadi,
boshkacha kilib aytganda, ancha mayin kukun xosil buladi. Lekin
mashinaning kamchiliklari ham bor: vazmin,
tuzatish kiyin, kup kuvvat oladi,
ya’ni energiyani kup sarflaydi.
Yanchish mashinasini ta’riflovchi muxim kursatkichlar: kamrov
burchagi, jomning burchak tezligi, ish unumdorligi, dvigatelning kuvvati.
Kamrov burchagi kamrov kushalok burchagidan
kichirok bulishi lozim;
62
ishkalanish koeffitsienti 0,3-0,5 atrofida uzgarishi mumkin, bu esa 30-50
0
kattalikdagi kamrov burchagiga mos keladi.
