Kombinatsion separator-siklon va ventilyatorlar bilan birgalikda
ishlaydigan separotor.
Tolkonning maydalik darajasi 01-008 sonli va bundan xam maydarok
kuzli elak soniga mos keladigan kuruk materiallarni elash uchun galvirlardan
foydalanish maksadga muvofik emas, chunki galvirlarning foydali ish
koeffitsienti pasit buladi; shu sababli zarralari 1
mm dan maydarok materialni
xavo separatorlarida saralash tavsiya etiladi. Bu separatorlarda yotik yoki
markazdan kochirma xavo okimiga duch kelgan materialning mayda
zarralari muayyan sharoitda ogirlik kuchlari yoki energiya kuchlari ta’sirida
yoxud bu kuchlar birgalikda bir yula ta’sir kursatganda gaz okimiga ergashib,
separatordan chikib ketadi. Gazlar okimining xarakat tezligini tegishlicha
uzgartirish yuli bilan separatordan chikib ketayotgan zarralar yirikligini
uzgartirish mumkin.
Separatorlarning ishiga baxo berishda saralash samaradorligi va
ajratilgan maxsulotning tozaligi xisobga olinadi.
Saralash samaradorligi (%):
M
1
E = -------- * 100;
M
0
Bu yerda: m
1
, m
0
– separatordan chikkan mayda zarrali maxsulotning
vazni, xamda boshlangich materialdagi zarralar vazni.
Maxsulotning ifloslanish darajasi, % :
M
1
– M
2
K= ---------------- *100,
M
2
Bu yerda: M
1
- separatordan
chikkan maxsulotning vazni;
M
2
-shu maxsulotdan olingan namunani laboratoriya
tegishlicha elab olingan maxsulot.
Ishlab chikarish sharoitida Ye= 67-80 %; K=60-70%. Bu
separatorlarning ish unumdorligi - 40 t/soat. Separatorlarning diametri 5 m,
ogirligi – 30 t. Ular kontrparrakli, iktisodiy jixatidan samadorli bulib, juda
ixcham tuzilgan, bir yula ogirlik kuchi va markazdan kochirma kuchlar
ta’siridan ishlaydi, uning aylanishlar sonini rostlab turish mumkin;
separatorning aylanib turadigan xamma kismlariga bir umumiy ukdani
xarakat uzatiladi. Saralanadigan material separatorga markaziy kismidan
tushib turadi. Ishlatiladigan separatorlarning diametri 2,3,4 va5 m ga teng.
Bunday separatorli tegirmonlarda tuyiladigan material
zarralarining mayda-
yirikligi uch xil usulda rostlab turiladi:
1) ventilyator xosil kiladigan xavo okimining kutarilish tezligi
olinadigan kontrparraklar kiyaligini uzgartirish yuli bilan rostlanadi, parraklar
aylanganda xavo okimini pastga yunaltiradi. Bu okim yukori kutarilayotgan
72
okim tezligini susaytiradi, ya’ni xavoning xarakatlanish tezligini uzgartirib,
separatordan chikayotgan maxsulotning yirik-maydaligini rostlaydi;
2) yukori kutarilayotgan xavo okimining yurmalanish tezligini oshirish
uchun ventilyatordan tashkari yana
bir ventilyator urnatiladi;
3) mayin kukun xolidagi maxsulot ajrolib chikishi xavo okimi yunalishi
uzgartirish yuli bilan rostlanadi, shu maksadda panjaralarning tabakalari
burilib kuyiladi.
Separatorlar 3 turga bulinadi: utish separatorlar, markazdan kochma
separatorlar va kombinatsiyalab tuzilgan separatorlar.
Utish separatorlar. Tegirmondagi material bu separatorga xavo bilan
tuyintirilgan aralashma, ya’ni aerokorishma kurinishida,
sikilgan xavo
yordamida purkaladi. (40 a, 40 b – rasm)
Tegirmonga tashlangan xom ashyo kuvur buylab xarakatlanadi va
patrubok orkali separatorga - ikki konus orasidagi bushlikka – sekundiga 18-
20 m tezlikda utadi. Patrubok dan chikkan aerokorishma bir muncha kengrok
yuldan xarakatlangani uchun uning dastlabki tezligi kamayib, sekundiga 4-6
73
m ni tashkil etadi. Shunga kura yirikrok va ogirrok zarralar tashki konusning
devorchasi buylab pastka sirpanib tushib, chikish patrubogi orkali tegirmonga
kaytadi va takror maydalanadi. Mayda zarralar separatorning yukori kismiga
kutarilib, tangensional tabakalari orkali utadida,
uyurma kabi, aylanib
xarakatlanishi boshlanadi. Xosil bulgan markazdan kochma kuchlar ta’sirida
material ikkinchi marta saralanadi. Yirik zarralar chetga uloktirilib, ichki
konus devorchasi buyicha sirpanib pastga tushadi. Ancha mayda zarralar esa
separatordan boshka patrubok orkali chikib ketib, tuzon ushlagichda yigiladi;
bu endi tayyor maxsulotning yirik-maydaligiga karab tegishlicha ta’sir
kursatish mumkin. Agar xavoning xarakat tezligi oshirilsa, tegirmondan
ham, separatordan xam, yirik zarralar chikib ketadi. Separatorning
tabakalarining turish vaziyatini va shu bilan xavo
rejimini xam sekin-asta
uzgartira borib yoki xavo rejimini uzgarishsiz koldirgan xolda fakat separator
tabakalari vaziyatinigina uzgartirib, tayyor maxsulotning yirik-maydaligini
rostlas
0 Pa (100-70 mm suv ustuni), ish
unumd
zilgan separator siklon va ventilyatorlar
bilan birlikda ishlaydi.(41-rasm).
h mumkin.
Utish separatorning karshiligi 685-98
orligi 24000 m/soatini tashkil etadi.
Kombinitsiyalab tu
74
Siklonlar separator atrofida urnatilgan. Ventilyator separatordan
tashkari bulib, xavo okimini yuborib turadi. Bu turdagi separatorlarning
foydali ish koeffitsienti ancha katta, kismlari kam yeyiladi.
Separatorlarning foydali ish koeffitsienti A.N.Lebedev taklif etgan
kuyidagi formula yordamida xisoblab chikarish mumkin:
100 * (R
b
- R
a
)
h = -------------------------- 100;
Rb * (100 - R
b
) * R
Bu yerda: R
b
-nazorat galvirdagi tula koldik.
