a) x+(90+30)=180 (x+90)+30=180
x+120=180 x+90=180-30
x=180-120 x=150-90
x=60 x=60
7.
“x” o’rniga istalgan son qo’yilsa ham, ifodaning ikkala tomoni teng chiqishini
ko’rsatish (yechimi bir nechta songa teng)
a) x*(27-8)=19*x
b) (45+12)*x=57*x
Bu kabi topshiriqlani muhokama qilish hamda bajarish jarayonida ko’paytirish,
bo’lish xossalarini va tenglamalarini bajarish qoidalariga rioya qilishni o’rganib
oladilar.
8.
Ustun
bilan
yechiladigan misoldan foydalanib, tenglamalarning
yechimlarini topish
a) 375*x=9000
b)375*x=1500
Bu
kabi tenglamalarda “x”ni topish
uchun
qo’shish amali ayirish amali b-
n, ko’paytirish amali bo’lish amali b-n yechib topiladi.
a)375*x=9000 tenglamaning ildizini topish uchun
ustun bilan yechiladigan
misolni tahlil
qiladilar. Agar bu misolda 375- birinchi ko’paytuvchi , 9000
esa uning qiymati bo’lsa, u holda ikkinchi ko’paytuvchi x=24 bo’ladi.
Murakkab tenglamalar va ularning yechimlarini topish
Murakkab tenglamada doim noma’lum
hadni aniqlab olish zarur,
vas hu
asosda tenglamaning dastlabki bosqichini bajarish imkoni topiladi. Quyida shunday
tenglamalardan misollar keltirib o’tamiz:
x-210=50*6
Bu tenglamaning yechimini aniqlash uchun tenglikning o’ng tomonidagi 50*6
ni bajarish kifoya.
x-210=300
x=300+210
x=510
T: 510-210=50*6
300=300
Endi sal murakkabroq ko’rinishdagi tenglamalarni bajarib ko’ramiz:
X*2+712=2848
Bu tenglamada ko’rinib
turibdiki, birinchi qo’shiluvchi x*2 ga,
ikkinchi
qo’shiluvchi 712 ga, yig’indi esa 2848 ga teng. Demak, biz noma’lum qo’shiluvchini
topishimiz zarur bo’ladi.
Noma’lum qo’shiluvchini toppish uchun yig’indidan ma’lum qo’shiluvchini
ayirish kerak, ya’ni
X*2=2848-712
X*2=2136
X=2136:2
X=1068
T:1068*2+712=2848
2136+712=2848
2848=2848
Biz tenglamalarni bajarish orqali o’quvchilarga amallar tartibi, hadlar va ular
orasidagi bog’liqliklar to’g’risida chuqurroq ma’lumot berishga erisha olamiz.
