-keste  İnsannın’ atmosferag’a, gidrosferag’a h’a’m jer ju’zine ko’rsetiwshi keri ta’sirin

197 
Sabaq protsessinde qollanıwshı metodlar: lektsiya, gu’rrin’, soraw-juwap, 
«klaster» metodı, «kishi toparlarda islew» metodı, sabaqlıq penen islesiw metodı 
Sabaqtın’ rejesi: 
1. Geografiyalıq poyas degenimiz ne? 
2. Ta’biyat zonaları degenimiz ne? 
3. Tegisliktegi ta’biyat zonaları 
4. Ba’lentlik poyasları 
Sabaqtın’ barısı: 
I. Bayan etiw arqalı oqıw materialı mazmunı h’aqqında oqıwshılarg’a teoriyalıq 
bilimlerdi beriw.
Tema quramalı bolg’anlıg’ı sebepli, onın’ mazmunı oqıtıwshı ta’repinen bayan 
etiw tiykarında ashıp beriledi. Bayan etiw protsesinde oqıtıwshı ba’lentlik poyasları 
suwreti, geografiyalıq poyaslar kartasınan paydalanıladı.
II. Sa’wbetlesiw arqalı temada o’zlestirilgen bilimlerdi bekkemlew. 
Usı orında oqıwshılar oqıtıwshı ta’repinen ortag’a taslang’an to’mendegi 
sorawlar boyınsha o’z pikirlerin bayan etiwleri mu’mkin: 
1. Geografiyalıq poyas h’a’m ta’biyat zonalarının’ bir-birinen o’zgesheligi?
2. Tegisliktegi ta’biyat zonaları menen klimat poyasları ortasında qanday 
baylanıslılıq bar?
3. Jasap turg’an jerimiz qaysı poyas h’a’m qaysı zonag’a kiredi?
III. «Klaster» metodı ja’rdeminde bilimlerdi bekkemlew.
Klass oqıwshıları topar yaki ja’ma’a’t arasında «Geografiyalıq poyaslar h’a’m 
ta’biyat zonaları» temasının’ ulıwma a’h’miyetin ko’rsetiwshi klasterdi payda etedi. 
Bunda oqıwshılar o’z betinshe jumıs alıp baradı, oqıtıwshı olardın’ alıp barıp atırg’an 
jumısın baqlap turadı, za’ru’r orınlarda olarg’a ma’sla’h’a’tler beredi.
U’yrenilgen tema boyınsha ta’jiriybe sınaw jumısları natiyjesinde to’mendegi 
tabiyat zonaları h’aqqında klaster jaratıldı (7-suwret). 
IV. «Kishi do’retiwshilik jumıs» temasında diktant jazıw arqalı bilimlerdi 
bekkemlew. 
Oqıwshılarg’a sabaq son’ında yamasa u’y tapsırmasın ushın qorshag’an ortalıqtı 
u’yreniw maqsetinde o’zleri jasap turg’an territoriyanın’ qaysı geografiyalıq poyas 
h’a’m ta’biyat zonasına kiriwin anıqlaw h’a’m og’an geografiyalıq sıpatlama jazıw 
wazıypası beriledi. Oqıwshılar usı wazıypanı orınlawda jergilikli ta’biyiy obektlerge 
tiykarg’ı itibarın qaratıwları za’ru’r. Bul tapsırma olardın’ o’tilgen tema boyınsha jeterli 
da’rejede bilimge iye bolg’anlıqlarınan derek beredi. 

198 
7-su’wret.Okean ta’biyat zonaları h’aqqında klaster
8-su’wret.Tegisliktegi ta’biyat zonalar h’aqqında klaster
Субтропикалық 
Okean ta’biyat zonaları
ekvatoriallıq 
tropikallıq 
subantarktikalıq 
Ortasha 
Arktikalıq 
subarktiklıq 
Antraktidalıq
Ma’n’gi jasıl ıg’allı 
ekvotoriyallıq tog’aylar 
zonası 
Arktika sah’raları zonası 
Tegisliktegi 
ta’biyat 
zonaları
Siyrek tog’aylar h’a’m 
savannalar zonası 
Tog’ay h’a’m tog’ay tundra 
zonası 
Dag’al japıraqlı h’a’mme 
waqıt jasıl tog’aylar h’a’m 
putazarlar zonası 
Tayga zonası
Sho’l zonası 
Yarım sho’l 
zonası 
Tog’ay – dala 
zonası 
Aralas h’a’m ken’ japıraqlı 
tog’aylar 
Dala zonası 

199 
9-su’wret.Balentlik ta’biyat poyasları h’aqqında klaster
Qar muzlıqları

Download 1,58 Mb.