1.3.3-rasm. Bir bit uzatish davrining vaqt qismlari
Kanalni aõbîrît o‘tkazish õususiyatini uning uzunligiga bîg‘liqligi 1.3.2-jadvalda kåltirilgan.
1.3.2-jadval
Kanal uzunligi måtrda
|
Tarmîqni o‘tqazish õususiyati Kbit/s da
|
100
|
500
|
200
|
250
|
500
|
125
|
6000
|
10
|
CAN tarmîqlarida 9, 6 va 5 kîntaktli raz’yomlar ishlatiladi. Raz’yom turi va uning ko‘rsatkichlari standart tîmînidan chågaralanmagan. Raz’yom turi HLP (High Layer Protocol) prîtîkîli îrqali aniqlanadi.
ArcNET
ARCNET — (attached resource computing network) – 1977-yili datapoint kîrporatsiyasi tîmînidan mahalliy tar- mîqlarga lîyihalashtirilgan standart. Bu tarmîq markårli shina g‘îyasiga va 2.5 Mbit/s alîqa almashish tåzligida shina tîpîlîgiyasi yoki halqa tîpîlîgiyasi ishlatilish mumkinligiga
24
asîslangan. Tarmîq aktiv va passiv qaytargichlarning atrîfida hîsil qilinadi (HUB). Àktiv qaytargichlar (îdatda 8 kanalli) bir- biri bilan, passiv qaytargich/razvåtvitållar hamda ishchi stansiya (PK) bilan ulanadi. 93 Îm li kîaksial kabål (RG-62, BNC raz’yom) yordamida amalga îshrilgan bunday ulanishlar uzunli- gi 600 måtrgacha yåtishi mumkin. Αralgan juftlik (RS 485) va îptik tîlali kabållardan ham fîydalanish mumkin. Passiv 4-kirishli qaytargich uchta ishchi stansiyasini ulashga imkîn båradi va kabållar uzunligi 35 måtrgacha bo‘lishi mumkin, 1- kirish esa har dîim aktiv qaytargich ulanishi uchundir. Passiv qaytargichlar bir-biri bilan ulana îlmaydilar. Àktiv qaytargichlar pîg‘înali tuzilish hîsil qilishi mumkin. Tarmîqda ish stan- siyalarining maksimal sîni 255 taga tång bo‘ladi. Ko‘p sågmåntli tarmîq kabålning uzunligi 7 km atrîfida bo‘ladi. 1.3.4-rasmda ArcNET tarmîqning ulanish sõåmasiga misîl kåltirilgan (uziq chiziq bilan aktiv qaytargich yoki marshrutizatîrlar bilan ulani- shi mumkinligi ko‘rsatilgan).
1.3.4-rasm. ArcNET tarmîqning tîpîlîgik sõåmasi
Bîshqa tarmîqlar bilan (maslan, Ethernet, Token-Ring yoki Internet) maõsus shlyuzlar, ko‘priklar yoki marshrutizatîrlar yordamida ulanadi. Tarmîqdagi har bir elåmåntga nîyob manzil bålgilanadi, u 1—255 îralig‘ida bo‘ladi. ArcNET standarti ikki õil uzunlikdagi pakåtlar bilan ishlashni nazarda tutgan: <253
25
yoki 506. Bu tarmîqning bîshqa tarmîqlardan farqi – pakåt sarlavhasining uzunligi 3—4 baytni tashkil qiladi. ArcNET dagi hamma pakåtlarning barcha razryadlari 1 bo‘lgan baytdan bîsh- lanadi. ArcNET da faqat 5 turli pakåtlar ishlatiladi: pakåt markår (itt-taklif). Bunday pakåtni îlgan ish stansiyasi birîr aõbîrîtni jo‘natishi mumkin, bo’sh bufårni so‘rash (FBE — free buffer enquire). Bu qabul qiluvchining imkîniyatlarini aniqlash uchun õizmat qiladi. Qabulni tasdiqlash (ACK), FBE ga javîban aniq qabul bo‘lganda jo‘natiladi. Qabul õatî bo‘lgan taqdirda inkîr tasdig‘i (NAK) jo‘natiladi. Pakåt tarkibi aõbîrîtdan, qabul qiluvchining va jo‘natuvchining manzilidan hamda nazîrat yig‘indisidan tashkil tîpadi.
Jo‘natuvchi
|
Qabul qiluvchi
|
Surish
|
Jo‘natuvchi
|
Qabul qiluvchi
|
0
|
Surish
|
Jo‘natuvchi
|
Qabul qiluvchi
|
0
|
Surish
|
ID protokol
|
Qism bayrog‘i
|
Tartib bo‘yicha soni
|
Mijoz ma’lumot- lari (256 ni 4 oktetga surish)
|
ID protokol
|
Qism bayrog‘i
|
Tartib bo‘yicha soni
|
Mijoz ma’lumot- lari (512 ni 4 oktetga surish)
|
ID protokol
|
OxFF bayrog‘i
|
To‘ldiruvchi OxFF
|
ID protokol
|
Qism bayrog‘i
|
Tartib bo‘yicha soni
|
Mijoz ma‘lumot- lari (512 ni 8 oktetga surish)
|
1.3.5-rasm. ARCNET kadrlar fîrmati
26
ArcNET tarmîg‘i õabarlarni qismlab (ANSI 878.2) va pakåtlarni inkapsulyatsiyalash (ansi 878.3) imkînini bårib, bîshqa prîtîkîllarning talablariga javîb båra îladi.
Hamma kadrlar apparat sarlavhadan bîshlanib, fîydalanuv- chining aõbîrîti bilan tamîm bo‘ladi, ularning bîshlanishida har dîim dasturiy sarlavha bo‘ladi. Àpparat va dasturli sar- lavhalarning o‘rtasiga to‘ldiruvchi kiritilishi natijasida pakåtlar uzunligini dîimiy bir õil qilinadi. Bu to‘ldiruvchini intårfåys das- tur såzmaydigan darajada îlib tashlaydi. Qisqa kadrlar 0—249 bayt fîydali aõbîrîtga ega bo‘ladi. Uzun kadrlar 253 dan 504 baytga ega bo‘lishi mumkin. 250, 251 yoki 252 bayt aõbîrîti bo‘lgan kadrlar bilan ishlash imkîniyatiga ega bo‘lish uchun maõsus fîrmat (exception) kiritilgan. ArcNET ning bu fîr- matlari 1.3.5-rasmda kåltrilgan.
Bu pakåtlar amaliy dasturiy ta’minît ko‘radigan shaklda bårilgan, shu sababli bunday ko‘rinish ba’zi hîllarda «bufårli» dåb yuritiladi. Tarmîqda pakåtlar birîz bîshqacha ko‘rinishga ega bo‘ladi: aõbîrît yotqiziladigan jîy idåntifikatîri ikki marta yoziladi, surilish maydîk va prîtîkîl idåntifikatîri îralig‘idagi to‘ldiruvchi esa umuman uzatilmaydi. ArcNET uzun tashqi pakåtlarni va õabarlarni kichik qismlarga bo‘lish imkîniyati mavjud, qismlarning maksimal sîni 120 taga yåtishi mumkin. ArcNET tarmîqlari arzînligi va o‘rnatilishining îsînligi hamda fîydalanish qulayligi bilan ajralib turadi.
FDDI TÀRMÎQLÀRI
Îptik tîlali kabåldan fîydalanilgan ko‘p tarqalgan tarmîq (Fast Ethernet ni hisîbga îlmaganda) FDDI. FDDI (fiber dis- tributed data interface, ISO 9314-1, rfc-1512, -1390, -1329) – Àmårika standartlash institutining (ANSI) standarti, ISO o‘zga- rishsiz qabul qilingan. Prîtîkîl 100 Mbit/s aõbîrîtni jismîniy uzatish tåzligiga hisîblangan va tugunlar îrasidagi masîfa 2 km yoki undan ko‘p bo‘lganda, tarmîqning jami uzunligi 100 km gacha bo‘lgan hîllarga mo‘ljallangan. Tarmîqda õatîlik chastîtasi 10—9 dan îshmaydi. FDDI tîpîlîgiyasida juft halqa sõåmasidan fîydalanilgan (1.4.1-rasm. A, B, C, D va E harflari bilan stansiya – kînsåntratîrlar bålgilangan). Halqa sõåmasi îptik tîlali kabållar uchun yagîna yåchimdir (nuqta-nuqta sõåmasini hisîbga îlmaganda).
27
|
