9.1.1. Arifmetik operatorlar Asosiy arifmetik amallami belgilovchi operatorlar Kalkulyator panelidan kiritiladi (9.1-rasm):
9 - BOB. MATHCADDA ALGEBRAIK HISOBLASHLAR 161
. qo‘shish va ayirish: + / - ;
• ko‘paytirish va boiish: x / + ;
• faktorial: ! ;
. raqam moduli: |x |;
• kvadrat ildiz
V
;
• и-darajali ildiz " ;
• jc-ni ^-darajaga ko‘tarish:
xy ;
• prioritetni o ‘zgartirish: qavslar ( ) ;
• sonli-raqamli chiqarish: = (hamma listinglar).
+ i 0 Xs xT
n
7 8 9 /
■f 4 5 6
x -г
1 2 3 +
m . 0 - =
9 .1-rasm. Calculator paneli
9.1.2. Hisoblash operator lari Hisoblash operatorlari hujjatga Hisoblashlar instrumentlar paneli
yordamida
kiritib
o‘matiladi
(9.2-rasm).
Knopkalardan
istalgani
bosilganda hujjatda bir nechta o‘rintoidirgichlar bilan ta’minlangan mos
matematik amalning simvoli paydo boiadi. 0 ‘rintoidirgichlar soni va
ulaming joylashishi operator turi bilan aniqlanadi va ulaming qabul
qilingan matematik yozuviga to iiq mos keladi. Masalan, summa
operatorini kiritib o‘matishda (9.2-rasm) to‘rtta kattalik: o‘zgaruvchi
(summalash
у bo‘yicha amalga oshiriladi), quyi va yuqorigi chegaralar
hamda summa belgisi ostida turadigan ifodaning o‘zi - berilishi lozim.
Noaniq integralm hisoblash uchun ikkita o‘rintoidirgichni: integralosti
ifodalami va integrallash o‘zgaruvchisini toidirish lozim.
162
9.2-rasm. Summalash operatorini kiritib o'rnatish
Qaysidir hisoblash operatori kiritilganidan keyin uning qiymatini
<=> klavishani bosib sonli-raqamli yoki simvolli chiqarish operatori
yordamida analitik hisoblash imkoniyati mavjud.
