|
Xi-bob. Korxonaning investitsion faoliyatiYangi qurilishga yangi maydonlarda maxsus ishlab chiqilgan loyihalar
asosida quriluvchi korxona, bino, inshoot va qurilmalar mansubdir.
Faoliyat yuritayotgan korxonani kengaytirish qo‘shimcha ishlab chiqarish
majmualarining navbatdagi qismlarini yangi loyiha asosida qurish yoki asosiy,
qo‘shimcha, yordamchi va xizmat ko‘rsatuvchi ishlab chiqarishning amaldagi
sexlarini kengaytirish yoki qurishni anglatadi. U asosan, faoliyat yuritayotgan
korxona hududida yoki unga tutash maydonlarda amalga oshiriladi.
Qayta tiklash
bu, faoliyat yuritayotgan korxonani ma’naviy va jismoniy
eskirgan qurilma va asbob-uskunalarni ishlab chiqarishni mexanizatsiyalashtirish va
avtomatlashtirish,
texnologik
bo‘g‘inlar
va
yordamchi
xizmatdagi
nomutanosibliklarni yo‘qotish yo‘li bilan almashtirish yordamida to‘liq yoki qisman
o‘zgartirishni anglatadi. Qayta tiklashda eski sexlar o‘rniga yangi sexlarni qurishga
ruxsat beriladi.
Texnik qayta qurollantirish alohida ishlab chiqarish turlarini zamonaviy
talablarga asosan yangi texnika va texnologiyalarni kiritish, ishlab chiqarish
jarayonlarini mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish, eskirgan qurilma va
uskunlarni yangilash va almashtirish, ishlab chiqarish tuzilmasi va tashkil etilishini
yaxshilash yo‘li bilan, korxonaning texnik darajasini oshirish bo‘yicha chora-
tadbirlar majmuasidir. U ishlab chiqarish intensivligini kuchaytirish, ishlab
chiqarish quvvatlarini oshirish va ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar sifatini
yaxshilashga yo‘naltirilgan.
Moliyaviy resurslar va yer tanqisligi sharoitlarida, ikkinchi tomondan esa,
mavjud ishlab chiqarish quvvatlaridan unumliroq foydalanish uchun yangi qurilishni
nisbatan cheklangan holatda, asosan juda zarur hollardagina amalga oshiriladi. Shu
sababli bugungi kunda kapital qo‘yilmalarning eng ko‘p tarqalgan yo‘nalishlari
sifatida, umuman olganda yangi turdagi mahsulot ishlab chiqarishni ham ko‘zda
tutuvchi mavjud ishlab chiqarishni kengaytirish, qayta tiklash va texnik jihatdan
qayta qurollantirishni ko‘rsatish mumkin.
Amaliyot shuni ko‘rsatadiki, ishlab chiqarish kuchlarini va iqtisodiyotni
tubdan modernizatsiyalashni muvaffaqiyatli rivojlanishi uchun faqatgina miqdoriy
emas, balki sifat jihatidan ham qaralishi muhimdir. Bugungi kunda biz faqatgina
qancha miqdordagi investitsiyaga ega ekanligimiz emas, balki undan qanday
foydalanayotganimiz,
ularning
qoplanishi
qanday
ekanligi
muhimdir.
Investitsiyalarning qoplanishi ko‘p jihatdan kapital qo‘yilmalarning tuzilmasiga,
ya’ni kapital qo‘yilmalarning umumiy hajmidagi alohida harajatlarning ulushiga
ko‘p jihatdan bog‘liqdir.
|
| |
