|
Xx asrning 80-yillari so‘ngida O‘zbekistonda siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy muammolar
|
| bet | 6/6 | | Sana | 27.05.2024 | | Hajmi | 66 Kb. | | #254995 |
Bog'liq sirtqi tarixga 5 ta mavzuJamoa sug’urtasi etarli turmush darajasini kafolatlaydi. U majburiy yoki ixtiyoriy ravishda amalga oshirilishi mumkin, bunda ish beruvchilar va mehnatkashlarning sug’urta badallari to’lov manbalari bo’lib xizmat qiladi.
SHaxsiy sug’urta farovonlikning yuqori darajasini kafolatlaydi, u ixtiyoriy ravishda, fuqarolarning sug’urta badallari hisobiga amalga oshiriladi.
Birinchi ikki quyi tizimning ish tamoyili - birdamlik, uchinchisiniki subsidiyalash, to’rtinchi, ya‘ni shaxsiy sug’urtaniki esa mutanosiblik tamoyilidir. Birdamlik tamoyili yordamni muhtojlik darajasiga qarab, fuqaro to’lagan soliqlar va sug’urta badallari miqdorini hisobga olmasdan taqsimlanishini ko’zda tutadi. Subsidiyalash tamoyilida esa muhtojlik darajasiga qarab, ammo badallar miqdori va mos ravishda to’lovlar miqdorini hisobga olgan holda yordam ko’rsatiladi. Mutanosiblik tamoyili to’langan sug’urta badallariga proportsional miqdorda yordam ko’rsatishni ko’zda tutadi.
Yuqorida qayd etilganlardan tashqari ijtimoiy muhofazaning yana bir necha tamoyillari qo’llaniladi:
1) umumiylik;
2) ochiqlik;
3) ko’ptomonlamalik;
4) ta‘minot turlarining turfa xilligi;
5) muvofiqlik (ya‘ni ijtimoiy yordam miqdorining iqtisodiy taraqqiyot darajasiga mosligi).
Birinchi ikki tizim o’zaro bog’liq va bir-birini to’ldiradi. Davlat ijtimoiy ta‘minoti va sug’urtasining quyidagi turlari mavjud:
- davlat ijtimoiy sug’urtasi bo’yicha nafaqalar va boshqa ijtimoiy nafaqalar;
- davlat pensiya ta‘minoti;
- uy-internatlarda keksa va mehnatga layoqatsiz fuqarolarga qarash va xizmat ko’rsatish;
- nogironlarni protez-ortopedik buyumlar va harakatlanish vositalari bilan ta‘minlash;
|
| |
