“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”
mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman
176
markaziy element boʻlib, shu bilan ochiq maydonlarga va atrof-muhitga
tashlanadigan salbiy yukni sezilarli darajada kamaytiradi.
Jamoat transportini rivojlantirish ham nafaqat yoʻnalishlar va transport
vositalari sonini koʻpaytirish, balki elektr avtobus va
tramvay kabi ekologik toza
transport vositalarini joriy etish, shuningdek, piyodalar va velosipedlar harakatini
rivojlantirish uchun shart-sharoit yaratishni ham oʻz ichiga oladi.
1-jadvaldan koʻrinib
turibdiki, barqaror shaharsozlik va yashil infratuzilmani
rivojlantirishning asosiy elementlarining har biri ekskursiyalar shaharlarning
ekologik farovonligiga va ular aholisining hayot sifatiga katta hissa qoʻshish
imkoniyatiga ega. Yashil qurilish sogʻlom shahar muhitini yaratishga, energiya va
suv sarfini kamaytirishga yordam beradi. Chiqindilarni
boshqarish nafaqat atrof-
muhitni yaxshilaydi, balki qayta ishlash va qayta foydalanish tizimlarini yaratish
orqali iqtisodiyotni ragʻbatlantiradi. Jamoat transporti va motorsiz sayohatlar uchun
infratuzilmani rivojlantirish shaxsiy transport vositalariga qaramlikni kamaytiradi,
bu esa uglerod chiqindilarining kamayishiga va jismoniy
faollikni oshirish orqali
aholi salomatligini yaxshilashga olib keladi.
Yashil qurilish, chiqindilarni qayta ishlash va jamoat transportini rivojlantirish
orqali ekologik toza shaharlar yaratish uchun qanday usul, yoʻnalish va
mexanizmlarni tavsiya qilinadi degan savol tugʻiladi.
Yashil qurilish, chiqindilarni boshqarish va jamoat transportini rivojlantirish
orqali ekologik toza shaharlarni yaratish
uchun quyidagi usullar, yoʻnalishlar va
mexanizmlar tavsiya etiladi:
- binolarni ekologik standartlar boʻyicha sertifikatlash. Bunda binolarning
ekologik tozaligini ta’minlash uchun xalqaro (LEED, BREEAM) va milliy
sertifikatlash standartlarini qoʻllash
187
;
- tabiiy yorugʻlik va shamollatish, yashil tomlar va devorlardan foydalanishni
oʻz ichiga olgan holda, boshidan atrof-muhitni hisobga
olgan holda loyihalarni
ishlab chiqish;
- energiya tejamkor yoritish, isitish, shamollatish va havoni tozalash tizimlarini
oʻrnatish, qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanish (quyosh panellari,
shamol turbinalari)
188
;
- chiqindilar toʻplanishini kamaytirish, ya’ni bir marta ishlatiladigan
materiallardan
foydalanishni
qisqartirishni
ragʻbatlantirish,
nol
chiqindi
tushunchasini targʻib qilish;
- organik chiqindilar uchun kompostlash tizimlarini yaratish,
chiqindilarni
kamaytirish va oʻgʻit ishlab chiqarish;
- ishlab chiqaruvchilardan oʻz mahsulotlarini foydalanish muddati tugagandan
soʻng utilizatsiya qilish va qayta ishlash uchun mas’uliyatni oʻz zimmalariga
olishlarini talab qiladigan siyosatlarni joriy etish.
Velosipedchilar va piyodalar uchun infratuzilmani yaxshilash borasida xavfsiz
va qulay harakatlanish uchun velosiped yoʻllari, piyodalar yoʻlaklari va piyodalar
187
Уразов Б.А., Холиқов Д.Р.Ў. Республикамизда мавжуд эркин иқтисодий зоналарнинг пайдо бўлиши ва
аҳамияти // Academic research in educational sciences. – 2021. – Т. 2. – №. 1. – С. 266-270.
188
Mahkamovich S.A. Qurilish majmuasida menejmentni tashkil qilishning zamonaviy shakllari // Me’morchilik va
qurilish muammolari. – 2021. – С. 128.
