|
Yosh olimlar ilmiy-amaliy konferensiyasiBog'liq Yosh olimlar 0410YOSH OLIMLAR
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/yo
36
tushunchasi yotadi. Bu tushuncha orqali sanoatda tayyor mahsulotni olish uchun
bajariladigan ishlarning’ketma ketligi haqidagi hujjat, ta’limda esa fan bo‘yicha uslubiy
tadbirlar majmuasi tushuniladi. Pedagogik tenologiyada asosiy yo‘l aniq belgilangan
maqsadlarga qaratilganlik, ta’lim oluvchi bilan muntazam o‘zaro‘aloqani o‘rnatish, pedagogik
tenologiyaning’falsafiy asosi hisoblangan ta’lim oluvchining’atti harakati orqali o‘qitishdir. O
zaro‘aloqa pedagogik tenologiya asosini tashkil qilib, o‘quv jarayonini to‘liq qamrab olish
kerak. Pedagogik tenologiyada nazarda tutiladigan maqsadlarni qo‘yish usuli, o‘qitish
maqsadlari o‘quvchilar harakatida ifodalanadigan va aniq ko‘rinadigan hamda o‘lchanadigan
natijalar orqali belgilanadi. Maqsadlar o‘qituvchining’faoliyatidan kelib chiqqan holda
o‘rgatish, tushuntirish, ko‘rsatish, aytib berish va hokazo‘atamalar orqali qo‘yiladi. O
quvchining’harakatlarida ifodalanadigan vazifalar esa ta’limining’natijalarda ifodalanadi.
Natija, talabaning’tugallangan atti harakatini ifodalovchi keltirib chiqaring, sanab o‘ting,
so‘zlab bering, tanlang, ko‘rsatib bering, hisoblang’kabi atamalar bilan ifodalanishi kerak.
Shunday qilib, an anaviy o‘quv jarayonlarida asosiy omil bu pedagog’va uning’faoliyati
hisoblansa,
pedagogik
tenologiyada
birinchi
o‘ringa
o‘qish
jarayonidagi
o‘quvchilarning’faoliyati qo‘yiladi. Harbir vazifa raqamlanib, u bitta natijani ko‘zlashi lozim.
Har bir vazifani shunday qo‘yish kerakki, u o‘qituvchining’o‘tadigan darsining’bosqichlarini
emas, balki, talabaning’o‘zini keyin qanday tutishi kerakligiga ishora qilsin. Ma lumki, ilg’or
tenologiyalarni qo‘llashda asosiy e tibor loyihalash bosqichiga qaratiladi, bunday tizimli
yondoshuv asosida o‘quv jarayonini loyihalash, kutilayotgan natija shaklidagi o‘quv
maqsadlarini mumkin qadar aniqlashtirish, rejalashtirilgan o‘quv maqsadlariga kafolatli
erishishga undaydi. Mavzuni o‘rganishning’taminiy bosqichlari quyidagilardan iborat deb
bilamiz: 1) mavzu va uning’rejasi beriladi; ) o‘quv faoliyati natijalari eslatiladi; ) mavzuni
uning’ahamiyatga qisqa to‘talinadi; 4) mavzuni tushuntirish ketma 4
5 ketligi tenologik loyiha asosida o‘qituvchi maqsadiga mos kelishi lozim; 5) talabalar
diqqatini jalb etib, mavzu savollari haqida muammoli vaziyatlar hosil qilish; 6) tushuntirish
jarayonida o‘quv adabiyotlari yoki tarqatma materal bilan ishlashga ahamiyat beriladi; 7)
talabaning’tarqatma materal yoki o‘quv adabiyotlardan asosiy tushunchalarni o‘qish va
yozishni tashkil etishga imkoniyat yaratish; 8) mavzuni o‘rganish darajasini tekshirish,
talabalarga og’zaki savollar berib borish orqali, (masalan, analitik geometriya
tushunchasining’mohiyati nima?); 9) talabalar javoblariga izoh berish yoki to‘ldirish, to‘g’ri
javoblarni rag’batlantirish; 10) egallangan bilimlarni tekshirish va baholash; bunda
tayyorlangan savollar hamma talabalarga tarqatiladi. Savollarga javob berish uchun muayan
(masalan, 10 minut) vaqt beriladi. Berilgan savol varaqlari yig’ishtirib olingach, savollar
oldindan tayyorlab qo‘yilgan javoblar bilan solishtirib tekshiriladi. To‘g’ri javoblar ekranda
ko‘rsatiladi yoki doskaga ilinadi. Har bir talaba o‘zlarning’bilimlarini o‘zlari tekshirib
ko‘radilar va baholaydilar baholash reyting’tizimida bo‘ladi, o‘qituvchi talabalar javoblariga
munosabat bildiradi. Yuqori baholanganlar rag’batlantiriladi va kam baho‘olganlarga tanbeh
bermasdan, ularni o‘qish o‘rganishga da vat etiladi; 11) egallangan bilimlarni yanada
mustahkamlash va mustaqil ishlash ko‘nikmasini hosil qilish maqsadida uyga vazifa beriladi.
Bunda beriladigan vazifa aniq bo‘lishi, berilgan vazifaning’bajarilish shakli (referat, konspekt
qilish, misol va masalalarni yechish) aniq bo‘lishi zarur. Oliy matematika fanini, o‘rganishda
ushbularga erishishni maqsad qilib olinadi: 1) matematikaning’hozirgi zamon taraqqiyotidagi
o‘rni va ahamiyati anglash; ) o‘quvchining’matematik apparatning’qo‘llanilishiga qiziqishi; )
|
| |
