|
Yosh olimlar ilmiy-amaliy konferensiyasiBog'liq Yosh olimlar 0410YOSH OLIMLAR
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/yo
35
umuminsoniy qadriyatlarga hamda hozirgi zamon madaniyati, iqtisodiyoti, ilmi, tenikasi va
tenologiyasining’so‘nggi yutuqlariga asoslangan mukammal ta’lim tizimini barpo‘etish dolzarb
ahamiyatga ega. Ma lumki, kadrlar tayyorlash Milliy dasturida ilg’or pedagogik tenologiyalarni
joriy qilish va o‘zlashtirish zarurligi ko‘p marta takrorlanib,...yangi pedagogik va aborot
tenologiyalardan foydalanib, talabalarni o‘qitishni jadallashtirish ko‘zda tutilgan. Pedagogik
tenologiyaga YUNESKOning’bergan ta rifini keltiramiz: Pedagogik tenologiya bu butun o‘qitish
va bilimlarni o‘zlashtirish jarayonida o‘z oldiga ta’lim shakllarini samaradorlashtirish
vazifasini qo‘yuuvchi tenik hamda shas resurslari va ularning’o‘zaro‘aloqasini hisobga olib,
bilimlarni yaratish, qo‘llash (va belgilash)ning’tizimli usulidir. Bu ta rifdagi asosiy tushuncha
tizimli usul bo‘lib, aynan tizimli yondashuv pedagogik tenologiyaning, o‘qitishga boshqa
yondashuvlardan farqlanuvchi asosiy belgisi hisoblanadi. Ta lim maqsadlari, uning’mazmuni,
o‘qitish va ta’lim berish usullari, nazorat va natijalarni baholashni o‘zaro‘bog’liklikda
loyihalash- ko‘pincha an anaviy o‘quv jarayonida yetishmaydigan narsadir. Jaon pedagogika
fani ilmiy tenika taraqqiyoti ta sirini boshdan kechirib, psiologiya, kibernetika, tizimlar
nazariyasi, boshqaruv nazariyasi va boshqa fanlar yutuqlarini birlashtirib, hozirgi davrda faol
yangilanish (innovatsiya) jarayonlari bosqichida turar ekan, inson imkoniyatlarini samarali
rivojlantirish amaliyotiga boy mahsul bermoqda. Pedagogik tenologiya usullari (boshda)
dastlab o‘qitishning’harakatini namunaviy vaziyatdagi (belgilangan qoida bo‘yicha)
o‘zlashtirish talab etiladigan mahsuldor (reproduktiv) darajasi uchun ishlab chiqilgan.
Mahsuldor ta’lim har qanday ta’limning’zaruriy tarkibiy qismi hisoblanib, u insoniyat
jamg’argan tajribani aniq o‘quv fani doirasida o‘zlashtirish bilan bog’liq. Ta lim oluvchilarda
bilim va ko‘nikmalarning’ma lum poydevori hosil qilingandan keyingina ta’limning’natijali
(produktiv) va ijodiy yondashish usullariga ko‘chish mumkin. Pedagogik tenalogiya oqimi
yillarda AQShda yuzaga keldi va YUNESKO kabi nufuzli tashkilot tomonidan tan olindi va
qo‘llab quvvatlandi va hozirgi kunda ko‘pgina mamlakatlarda muvaffaqiyatli
o‘zlashtirilmoqda. Ma lumki, tubdan farq qiluvchi uchta ta’lim turlarini ajratish mumkin.
Bular: og’zaki- ko‘rgazmali, tenologik va izlanuvchan-ijodiy ta’lim turlari hisoblanadi. 1.
Og’zaki ko‘rgazmali an anaviy bo‘lib, o‘qituvchining’aborot berishi, talabalarning’bilimlarni
qabul qilishi, to‘plashi va otirasida saqlashi bilan belgilanadi. Ta limda og’zaki-ko‘rgazmali
yondashuv juda katta tajribaga ega bo‘lib, qismlarga ajratib ishlab chiqilgan va ta’lim tizimida
ulkan izmat ko‘rsatdi. Jadal suratlar bilan o‘sib borayotgan fan va tenika talablari, ta’lim
tizimidagi istlohatlar, raqobotbardosh kadrlar tayyorlash, shasni rivojlantirish, uning’ ma
lumot olish istaklarini to‘laroq qondirishga bo‘lgan jamiyat ehtiyojlari o‘qitish usullariga
yangicha yondashishni talab qilmoqda.. Talimga tenologik yondashuvning’umumiy
tavsifnomasi (qismlarga ajratilmagan holda), ta’limning’juda oddiy mahsuldor darajasi sifati
misolida qaraladi. O‘quv ishlari yuqori natijalarga erishishga qaratilgan bo‘lib,
yo‘naltirilganlik, mashg’ul bo‘lish, musobaqalashish va o‘zaro‘yordamlashish tushunchalari
mavjud bo‘ladi.. Izlanuvchan yondashuvdagi maqsad, talabalarda muammoni hal etish, yangi,
oirigacha tugallanmagan tajribani o‘zlashtirish, ta sir etishning’yangi yo‘llarini yaratish
qobiliyatlarini,
shasiy
idrokni
rivojlantirishdan
iboratdir.
Izlanuvchan
ta’lim
andozasining’ta’lim mazmuni, tabiat va jamiyat bilan o‘zaro‘ta siri natijasida shasda
tadqiqotchilik va jadal ijodiy harakterli faoliyat yo‘li boshlanadi. O quv jarayonining’tenologik
shakl modeli va uning’amaliy tadbiqi yangilik ususiyatiga ega bo‘lib, an anaviy ta’limni qayta
shakllantiradi. Pedagogik tenologiya so‘z birikmasi asosida Tenologiya, Tenologik jarayon
|
| |
