44
elektrodlar orasidagi kanal bo’yicha katta tok oqib o’tib, u kanalni qizdiradi va
uning o’tkazuvchanlik xususiyatini yanada oshirishi
natijada tokning yanada
oshishi yuz beradi. Yoy kanalda tokning oshishi bilan yoydagi kuchlanish
pasayadi, chunki tokning oshishi yoy kanalining kesimining oshishiga va gazning
termoionlashishiga, hajm kizdirilgan katod sirtida termoelektron
emissiyaga olib
keladi.
Normal sharoitda elektrodlar oralig’idagi masofa 1-100 sm bo’lganda
yoyning yonishini ta’minlaydigan kuchlanish quyidagi bog’lanishdan topiladi:
)
i
,
,
(
l
62
U
yoy
6
32
4
11
,
(1.19)
bu yerda
i – yoy kanali orqali o’tayotgan tok,
l
– yoyning uzunligi.
O’zgaruvchan tok kuchlanishida hosil bo’lgan yoy tokning noldan o’tishida
so’nib qayta yonishi mumkin. Bu elektrodlar oralig’ining elektr mustahkamligi
E
t
ning tiklanish tezligiga va tiklanayotgan kuchlanish hosil qilayotgan elektr
maydon kuchlanganligi
E ning o’sishiga bog’liq. Agar
E
t
>E bo’lsa, yoy so’nadi.
YOy oralig’ining elektr mustahkamligini tez kattalishishi o’yiqlarda yoki
qizigan plazmaning sovuq havo bilan aralashishida kuzatiladi.
Bu printsip nayli
razryadlagichlar, moyli o’chirgichlar va havoli purkash ishlatiladigan yuqori
kuchlanish o’chirgichlarida qo’llaniladi.
