Yuqori kuchlanish texnikasi

47 
bu yerda m
1
, m
2
- o’tkazgichning silliqlik va ob-havo koeffitsienti deyiladi. 
Koeffitsient m
1
o’tkazgich sirtining holatini xarakterlab, real o’tkazgichlar uchun 
bu koeffitsient 0,85

0,9 oralig’ida bo’ladi. O’tkazgich sirtidagi notekisliklar bu 
koeffitsientning qiymatini yanada kamayishiga olib keladi. Koeffitsient m
2
tojlanishga bo’layotgan isrofning yomg’irli va tumanli ob-havo sharoitlariga 
bog’liq holda o’zgarishini hisobga oladi. Tojlanishga bo’layotgan isrofni 
kamaytirishning asosiy maqsadga muvofiq usullaridan biri o’tkazgichning 
diametrini kattalashtirish hisoblanadi.
m
1
m
2
= 0,8, havoning nisbiy zichligini 

= 1,0, yuqori kuchlanishli havo 
elektr uzatish liniyalari uchun o’rtacha 
5
6 ,
r
S
ln

deb qabul qilib, ochiq ob-havo 
sharoiti uchun faza kuchlanishini quyidagicha ifodalash mumkin: 
r
6,5r
0,86
21,2
U
U
l
f
110
3





. 
Ishlatish sharoitlarida elektr uzatish liniyasidagi kuchlanish o’zining nominal 
qiymatidan 10% gacha ortiq bo’lishi mumkin. U holda minimal diametr 
(
2r
d
min

) uchun quyidagi shartni hosil qilamiz: 




U
,
d
min
2
10
15
1
. 
Bu yerda 
min
d
santemetrda ifodalansa, U
n
 esa kV larda ifodalanadi.
YUqori va o’ta yuqori elektr uzatish liniyalarida faza o’tkazgichlarida 
parchalashlar qo’llanilganda ularning ekvivalent diametrining qiymati ushbu 
munosobatdan kelib chiqqan holda aniqlanadi: 
n
n
E
ra
r
1


yoki 
n
n
E
D
..
..........
rD
r
1
1


,
(1.29) 
bu yerda a – fazani parchalashlar qadami bo’lsa, 
1
1





n
D
D
fazadagi ixtiyoriy 
o’tkazgichdan qolgan o’tkazgichlargacha bo’lgan masofalar. 
Fazalari parchalangan liniyaning sig’imini bilgan holda har bir o’tkazgichda 
joylashgan zaryadni aniqlash mumkin. Agar zaryad o’tkazgichlar sirtida tekis 
taqsimlanganda, u o’tkazgich sirtida hosil qiladigan elektr maydon kuchlanganligi 
quyidagicha aniqlanar edi: 

48 
r
S
ln
nr
U
f
r
'
o


.
(1.30) 
Amalda fazadagi qolgan boshqa o’tkazgichlarning ta’sirida o’tkazgich sirti 
bo’ylab maydonning taqsimlanishi tekis bo’lmaydi. CHunki, tsilindrik 
o’tkazgichlar hosil qilayotgan maydonning kuchlanganligi o’tkazgichlar orasidagi 
masofaga proportsional ko’rinishda o’zgarib boradi va real liniyalarda 
D
S

. 
Fazalari parchalangan elektr uzatish liniyasida o’tkazgichlar sirtidagi elektr 
maydon kuchlanganligining maksimal va minimal qiymatini quyidagi formulalar 
yordamida aniqlashimiz mumkin: 
)
D
2r
(
E
E
2
E
E
r
o'
r
'
o
макс





1
,
(1.31a) 
)
D
2r
(
E
E
2
E
E
r
o'
r
'
o
мин





1
.
(1.31b) 
Tojlanishga bo’ladigan quvvat isrofini Mayr formulasi bo’yicha hisoblashda 
quyidagicha aniqlanuvchi ekvivalent elektr yurituvchi kuchdan foydalaniladi: 
2
E
E
E
мин
макс
Э


. 
O’tkazgichlar sirtida paydo bo’ladigan maksimal elektr yurituvchi kuchning 
ular o’rtasidagi masofaga bog’liqligi 1.8- rasmda keltirilgan. 
1.8- rasm. Parchalangan o’tkazgich sirtidagi maksimal va ekvivalent elektr yurituvchi 
kuchining o’tkazgichlar orasidagi masofaga bog’liqligi. 

Download 6,12 Mb.