4 .1 2 -shakl.
Detaldagi hamma jism lar ko‘zga aniq
ko ‘rinmoqda, lekin yana ham aniq va
yaqqolroq boMishini
nazarda tutib, ular bit
ta o ‘qda bir-biridan ajratib chizilgan
(4.12-shakl,
b).
Har bir detal
shakli uning bajaradigan
ishiga qarab aniqlanadi. Masalan, g ‘ildirak
aylanma harakat qilganligi sababli u ayla
na, har qanday suyuqlik yoki gaz kabilar
aylanali teshikdan yaxshi o ‘tishligi
uchun
ham quvur (truba)lar silindrik qilib ishlanadi. Kitobni o ‘qish va yozish
oson bo ‘lishi uchun u to ‘rtburchak shaklida nashr etiladi va hokazo.
Endi, texnik detallar shakli va uning bo‘laklari
nima uchun kerakligi
haqida qisqacha fikr yuritaylik.
4.13-shaklda tasvirlangan detal silindrning ikki yon tomonida uch-
burchak shaklida joylashgan devorlari lor. Bu devorlar silindmi parallel
epiped ustida mustahkam birikib turishi uchun xizmat qiladi.
Detallarda-
gi bunday devorlar «Mustahkamlash qovurg‘asi» yoki qisqacha
«Qovurg‘a» deb ataladi. Ushbu detaldagi qovurg‘alar
aylanma harakat
qiluvchi silindrik teshik devorlarini mustahkamlash maqsadida qo‘l-
laniladi. Detal asosidagi parallelepiped burchaklari ham yumaloqlangan.
Detallami yengillashtirish va chiroylik b o iish in i ta’minlash maqsadida
burchaklari yumaloqlangan.
Detallardagi oltiburchakli prizmalar ulami burab kiritish va chiqarish
uchun xizmat qiladi va h.k.
145
