Qirqim detaining chapdan ko‘rinishida bajarilsa,
profit qirqim deyila
di (4.19-shakl). Kesuvchi tekislik
H proyeksiyalar
tekisligiga parallel
o'tkazilsa,
gorizontal qirqim hosil bo'ladi (4.20- shakl). Kesivchi tekislik
proyeksiyalar tekisliklaridan biriga, masalan,
H ga qiya o'tkazilsa,
qiya
qirqim hosil bo'ladi (4.21-shakl).
Simmitriya o'qiga ega bo'lgan detallarning
chizmalarida qirqim tas-
virlanmoqchi bo'lsa, ko'rinishning yarmi bilan qirqimning yarmini bir-
lashtirib tasvirlash mumkin (4.22-shakl). Ulami chizmada shtrix-punktir
chiziq ajratib turadi.
Shuningdek , detaining ko'rinishi bilan qirqimni,
butun detalni etnas,
balki uning bir qismini, agar bu qism aylanish sirti
bo'lsa, simmitrya o'qi orqali ajratishga ruxsat etiladi (4.23-shakl).
Asosiy ko'rinishda detal ko'rinishining yarmi bilan qirqimning yarmi
qo'shib tasvirlangan bo'lsa, chapdan ko'rinishda
ikkita qirqim
A-A va
B-B larning yarmini birlashtirib tasvirlash ham mumkin (4.24-shakl).
Bunday hollarda ham ikkala qirqimni simmetriya o 'q chiziq - shtrix-
punktir chiziq ajratadi.
Detaining ba’zi elementlari ko'rinishning yarmi bilan qirqimning yar
mini qo'shib tasvirlashga imkon bermaydi yoki xalaqit qiladi. Bunday
paytlarda ko'rinishning qismini qirqimning qismi bilan birlashtirib tas
virlashga to 'g 'ri keladi va ular to'lqinsim on chiziq bilan ajratib ko'rsa-
tiladi (4.25-shakl,
a va
b). Bu yerda birinchi holatda tashqi
qirra saqlan-
gan bo'lsa, ikkinchi vaziyatda ichki qirra ochib ko'rsatildi. Har ikkala holda
ham ko'rinish yoki qirqimning qisimlari qanchaligiga ahamiyat berilmaydi.
151
