, .
A С
m
ya m — = — .
J
BC
n
3. 0 ‘zaro parallel to ‘g ‘ri chiziqlar aksonometrik proyeksiyalarda ham
o ‘zaro parallel tasvirlanadi.
4. Aylana aksonometrik proyeksiyalar tekisligida, umumiy holda, el-
lips shaklida, hususiy hollarda esa o ‘zining haqiqiy kattaligida, y a’ni ay
lana yoki to‘g ‘ri chiziq ko‘rinishida tasvirlanadi.
5.
0 ,x,, Ojyt, 0 ,z, lar shartli Ox, Ov, Oz deb yuritiladi.
2-§. Izometrik proyeksiya
Izometriya qadimgi grek so‘zi
isos dan olingan bo‘lib, u bir xil (teng)
degan m a’noni anglatadi. Izometrik proyeksiyada
Ox, Ov, Oz o ‘qlar
orasidagi burchaklar o ‘zaro 120° ga teng bo'ladi (5.2-shakl).
Ox, Oy, Oz
o ‘qlar aksonometriya tekisligiga nisbatan bir xil qiyalikda proyeksiyala-
nadi, y a ’ni Z a = Z p = Z y (5.3-shakl). Shunda buyum o ‘z kattaligiga nis
batan m a’lum kattalikda o ‘zgarib proyeksiyalanadi.
Aksonometrik proyeksiyalarda bu o ‘zgarib proyeksiyalanish o ‘zgarish
koeffitsiyentlari deb ataladi. Izometrik proyeksiyada bu o ‘zgarish koef-
fitsiyentlari hamma o ‘qlar bo'yicha bir xil bo‘lib, 0,82 ga teng. Lekin
izometrik proyeksiyada bu qiymat (0,82) bilan buyumlaming tasvirini
yasash ancha noqulay. 0 ‘zDSt 2.317:2003 da buyumlaming tasvirini
izometrik proyeksiya o ‘qlari bo'yicha 82% o ‘m iga 100% deb olish tav
siya etiladi. Shuning uchun o ‘qlar x=v=z=0,82 o ‘m iga amalda .г=у=г= 1
qilib olinadi. Shunda narsaning izometrik tasviri - ^ - = 1,2 marta katta
qilib tasvirlanadi.
164
To‘g ‘ri chiziqning izometrikproyeksiyasiniyasash. Buyumlaming
aksonometrik proyeksiyalari, umuman, ulam ing ortogonal (to‘g ‘ri bur
chakli) proyeksiyalari bo'yicha yasaladi. 5 .4-shakl,
a da AB to 'g 'ri chiziq
kesmasining to 'g 'ri burchakli proyeksiyasi berilgan.
Uning izometrik proyeksiyasini yasash uchun 5.2 -shaklda ko'r-
satilganidek, koordinata o'qlarini chizib olamiz. Koordinata boshi
О dan
(5.4-shakl,
b) Ox o'qi bo'yicha to 'g 'ri burchakli proyeksiyadagi
(5.4-shakl,
a) OBx masofani, so'ngra OAx ni ham o'lchab qo'yamiz. Ax
va
Bx lardan Oy o'qiga parallel chiziqlar chizib, u la rg a /4 ^ ', BJ3' maso-
falar o'lchab qo'yiladi. Hosil bo'lgan
AB nuqtalar birlashtirilsa, to 'g 'ri
chiziq kesmasining gorizontal proyeksiyasining aksonametriyasi hosil
165
bo‘ladi. Endi
A va В lardan Oz ga parallel chiziqlar chizilib, ularga A^A",
BJ3" masofalar o ‘lchab qo‘yib, hosil bo‘lgan A va В nuqtalar o ‘zaro tu-
tashtirilsa, to 'g 'ri chiziq kesmasining izometriyasi hosil bo'ladi.
|
