|
V bob. AKSONOMETRIK PROYEKSIYALAR
Pdf ko'rish
|
| bet | 99/237 | | Sana | 11.12.2023 | | Hajmi | 13,35 Mb. | | #116299 |
Bog'liq Chizmachilik.I.Raxmonov. 2016V bob. AKSONOMETRIK PROYEKSIYALAR
( 0 ‘z DSt 2.317:2003)
l-§ . Umumiy tushuncha
Mashina detallarini yasashda shu detallaming ish chizmalaridan foy
dalaniladi. Lekin ish chizmasining asosiy kamchiligi shundaki, unda de
taining ko'rinishlari alohida-alohida tasvirlanadi. Shuning uchun, amal-
da, detaining ish chizmasi bilan birga ulaming yaqqol tasviri ham berila
di. Yaqqol tasviri, y a’ni aksonometrik proyeksiyasi yordamida berilgan
ish chizmalari tez va osongina o ‘qiladi.
Ayniqsa, ixtiro qiliniayotgan mashina konstruksiyasi chizmalarini
chizishda aksonometriya muhim ahamiyatga ega.
Aksonometrik tasvirlar har xil bo'ladi. Lekin ular ichida ko'proq
qo'llaniladigani parallel proyeksiyalar yordami bilan bajariladigan to 'g 'ri
burchakli aksonometrik proyeksiyalardir, chunki ularni yasashda oddiy
qonun va qoidalarga amal qilinadi.
Aksonometriya grekcha so'z bo'lib, «
akson» - o 'q va «metreo» -
o'lchaym an degan m a’noni anglatadi.
Aksonometriya nazariyasi chizma geometriya fanida to'liq ifoda qi
lingan. Biz bu yerda faqat konkret mashina detallari aksonometrik pro-
yeksiyalarining yasalishi bilan tanishib chiqamiz. Biroq, mashina detal
lari sirtlardan, sirtlar esa chiziqlardan, chiziqlar, o 'z navbatida, nuqtalar
dan hosil bo'lganligi tufayli, bu yerda aksonometrik proyeksiyalar
yasashni nuqtaning aksonometriyasini qurishdan boshlaymiz. Masalan,
A nuqta va uning o'zaro perpendikular joylashgan H, V, W proyeksiyalar
tekisliklaridagi ko'rinishlari
(A', A", A ’")ni koordinata o'qlari (Ox, Oy,
Oz) bilan birga «s» yo'nalishda P tekisligiga proyeksiyalasak, ak
sonometrik tasvir hosil bo'ladi (5.1-shakl).
Bu yerda
P tekislik aksonometriya tekisligi, o'qlam ing 0 ,x,, 0 ,y ,,
0,Zj ko'rinishi esa aksonometriya o'qlari deb ataladi. A nuqtaning P te-
kisligidagi
A, tasviri nuqtaning aksonometrik proyeksiyasi deyiladi.
Ox, Oy, Oz o'qlam ing har biriga biror natural (haqiqiy kattalik)
masshtab birligiga teng
Oe kesma o'lchab qo'yib, ularni «s» yo'nalishda
162
|
| |
