• 5 .27-shakl.
  • ‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi




    Download 13,35 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet107/237
    Sana11.12.2023
    Hajmi13,35 Mb.
    #116299
    1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   237
    Bog'liq
    Chizmachilik.I.Raxmonov. 2016

    5 .2 5 -shakl.
    5.26-shakl.
    nuqtalardan vertikal chiziqlar 
    b o ‘ y k h a
    to 'g ‘ri burchakli proyeksiyada 
    C , 
    E, N , ... nuqtalar balandliklarini o ‘lchab qo‘yib, ulami ravon tutashtirsak, 
    izometriyada gaykaning faskasi yasaladi. Gayka faskasining ellipsi maz- 
    kur chizmada egri chiziqlarga tomonlarining o‘rtasida urinib o‘tadi 
    (5.26-shakl, b). Yuqori faskali gaykalarda urinmaydi.
    Shunday qilib, aksonometrik proyeksiyalarda egri chiziqlar, ya’ni 
    sirtlaming o'zaro kesishgan chizig'i yoki qiya tekislikdagi aylana, ellips 
    va egri chiziqlar koordinata o‘qlari tizimidan o ‘lchab 
    q o ‘y i s h
    yo‘li bilan 
    bajariladi.
    Yana bir misol. 5.27- shakl, a da to‘g ‘ri burchakli proyeksiyalarda ifo- 
    da qilingan detaining yarimsilindrik o‘smasi asosdagi qiyalik bilan kesi- 
    shib, ellips chizig‘ini hosil qilmoqda. Shu ellipsni izometriyada yasash 
    uchun silindr sirtida bir nechta yasovchilar tanlab olinadi va to‘g‘ri bur­
    chakli proyeksiyadan tegishlicha mos holda o‘lchab qo'yiladi. Detaining
    177


    5 .27-shakl.
    qolgan qismlari M, N va C, D markazlardan E, Z7 nuqtalarda belgilanadi. 
    Detaining qolgan qismlari M, N  va C, D markazlardan E, F nuqtalarda 
    urinadigan tekisligi ellipslarini chizish yo‘li bilan bajarilib, chizma taxt 
    qilinadi (5.27-shakl, b).
    Sirtlaming o ‘zaro kesishgan chizig‘ini izometriyada yasashda koordi- 
    nata tizimi bo‘laklarini, yuqoridagi chizmalardagidek, o ‘lchab qo‘yish 
    yo'li bilan bajarsa bo'ladi. Bunga 5.28 va 5.29-shakllarda tasvirlana- 
    yotgan oltiburchakli prizma bilan silindming o‘zaro kesishish chizig‘ini 
    yasash misol bo‘la oladi. Ularning o'zaro kesishgan chizig‘ini izometri­
    yada yasash uchun 5.29-shakl, a dagidek oltiburchakli prizma va uning 
    o ‘qida joylashgan О markazdagi tekisligi ellipsini chizib olamiz. Keyin 
    prizma choragi kesib tasvirlanganday silindr ana shu ellips bo‘yicha qir- 
    qiladi. So‘ngra О, va 0 2 markazlarda ham V tekisligi ellipslarini chiza- 
    miz, chunki prizmaning Oy o‘qi bilan kesishayotgan tomonlari silindr 
    asoslari bilan qo‘shilib qolgan.
    Prizma markazidagi V tekisligi ellipsining Oz o'qiga to‘g ‘ri burchakli 
    proyeksiyadagi O"! ", 0 "2 " masofalarni o ‘lchab qo'yib, Ox o ‘qiga paral­
    lel chizamiz. Ellips bilan kesishayotgan 3, 4, 5 nuqtalardan Oy o ‘qiga
    178



    Download 13,35 Mb.
    1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   237




    Download 13,35 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    ‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

    Download 13,35 Mb.
    Pdf ko'rish