5.3 3 -shakl.
bo'yicha kesib,
egri chiziqning 3 nuqtasini hosil qiladi.
4 va 8 nuqta-
larni hosil qilish uchun silindr markazlari orqali o'tuvchi
tekislik
o'tkaziladi (chizmada bu tekislik ko'rsatilmagan).
5, 7 va 6 nuqtalami
hosil qilish uchun
P v a Q lar kabi kesuvchi tekisliklar o'tkaziladi.
5.34-shaklda sferani uchburchakli prizma o'yib o'tganda
hosil
bo'ladigan kesishish egri chizig'ini yasash usuli izometriyada berilgan
О
markazdan o'tuvchi sferaning ekvatori va bosh meridianlari uning chora-
184
5 .34-shakl.
gini qirqib ko‘rsatishda xizmat qiladi. Sferani kesib o ‘tuvchi uchbur
chakli
prizma profilini sferaning V tekisligiga parallel, ya’ni bosh meri
dian tekisligida chizib olamiz. Prizmaning ostki asosi
BC sferani
О markazdan o'tuvchi parallel orqali kesib o‘tadi.
Sferaning ekvatorida
prizmaning yon yoqlaridagi 7 va 2 yasovchilari bilan kesishgan nuqtalar
yotadi. Qolgan oraliq nuqtalami
topish uchun ekvator va A nuqta
oralig'ida
O,, O, markazlardan o ‘tuvchi
sfera parallellarini chizib, priz
maning yon yoqlaridagi
3, 4, 5, 6 yasovchilari
bilan tegishlicha ke-
sishtirib topamiz. Masalan,
0 2 markazdan chizilgan sfera paralleli bilan
prizmaning
3 va
4 nuqtalari orqali o'tuvchi yasovchilari o‘zaro kesishib,
К, M va TV nuqtalami hosil qiladi.
185
Aksonometrik proyeksiyalar
da
0
‘lchamlar qo‘yish.
Aksono
metrik
proyeksiyalarda chiqarish
chiziqlari aksonometrik o'qlarga
parallel qilib chiziladi. O'lcham
chiziqlari esa o ‘lchanayotgan kes-
maga parallel chiziladi. 0 ‘lcham
qo'yishda radius, diametr, kvadrat
kabi barcha shartliklardan to‘la
foydalaniladi. 5.35-shaklda akso-
nometriyada texnik detalga o‘lcham
qo'yish yo'llari ko'rsatilgan. Ak-
sonometriyada rezba, tishli uzatma
kabilami O 'z DSt 2.402:2003 ga
binoan shartli tasvirlashga yo‘l qo'yiladi (5.46-shakl) yoki 5.57, 5.59,
7.1-shakllardagi kabi to'liq tasvirlash mumkin.
