5.31-shakldagi tasvir ko'rsatmali b oiish i uchun silindr ko‘rsatilma-
gan. Kesik konus
asoslarining ellipslarini О,
О, markazlarda chizib olib,
konus o‘qi
Oz dan
N masofadagi
0 3 markazda silindrning
V tekisligidagi
ellipsini
P tekisligida yasaymiz va bu ellips konusning
AB yasovchisi bi
lan kesishib,
1, 2 nuqtalami hosil qiladi. Silindr ellipsning
Ox o'qi bilan
konusning
Oz o ‘qlari
kesishgan 0 : markazdan chizilgan konusning el-
lipsi silindrning Mnuqtasi orqali o‘tuvchi yasovchisi bilan kesishib, eng
chetki (qaytuvchi)
3 va
4 nuqtalami hosil qiladi (5.31-shakl,
a). Konus-
5 .3 1-shakl.
182
ning
Oy o‘qi orqali o'tuvchi
Q tekisligi konusning
C, D, silindming
E,
E,
yasovchilari orqali o‘tib,
5, 6, 7,
8 nuqtalami hosil qiladi.
Izlanayotgan
kesishish chizig'ining qolgan oraliq nuqtalari 5.30-shakl,
b va
d dagi-
lardek aniqlanadi.
Kesik konus yasovchilari uchi chizmadan tashqariga chiqib, yasashda
qiyinchilik tug‘dirishi mumkin. U vaqtda konus asoslarini mutonosib
(proporsional) teng bo‘laklarga bo‘lib, kesuvchi tekisliklar o'tkaziladi.
5.31-shakl,
b da xuddi shu usuldan foydalanib,
konusning ostki va ustki
asoslaridagi
{Ox o‘qlaridagi)
OA va
OB radiuslarini teng mutanosib uch
boiakka (
0 4, Os) bo‘lamiz.
0 4, Os nuqtalar orqali kesuvchi tekisliklar
o‘tkazsak, silindming
KL, TR va konusning
FS, UG yasovchilarini
kesib
o'tib,
9, 10, 11, 12, 13, ... oraliq nuqtalarini hosil qiladi. Yordamchi
yasash chiziqlari o‘chirilsa, bu shaklning izometrik proyeksiyasi
5.31-shakl,
d dagidek ko‘rinishga ega bo'ladi.
5.32-shaklda texnik detal (diffuzor)ning to‘g‘ri burchakli proyeksi-
yalari berilgan va uning kesishgan chizig‘i
izometrik proyeksiyada tas-
virlangan (5.33-shakl,
a, b, d). O'zaro kesishayotgan sirtlar silindrlar
bo‘lishiga qaramay, ularni izometriyada yasash yoilari xuddi yuqoridagi-
lar kabi bir xil bo'ladi. Kesuvchi tekisliklar
bu
yerda
bir-birlariga
parallel
olinadi
(5.33-shakl,
a), chunki silindr yasovchilari
o'zaro paralleldir.
Detaining
vertikal silindrik tanasini d di
ametrli silindr teshib o'tgan bo'lib, silindr-
laming o'zaro kesishishidan hosil bo'lgan
egri chiziqni izometriyada yasashni ko'rib
chiqamiz (5.33-shakl,
d).
O'tkazilgan
P tekislik
H ga perpendikular
silindmi
A va
В, V ga perpendikular silindmi
С va
D nuqtalar orqali o'tuvchi
yasovchilar
bo'yicha kesib o'tadi. Bu yasovchilar o'zaro
kesishib, silindrlar kesishish egri chizig'ining
1 va 2 nuqtalarini hosil qiladi.
V ga perpendi
kular silindrga
К nuqta orqali o'tuvchi yasov-
chi bo'yicha urinma
Q tekisligi o'tkazsak, u
H ga perpendikular silindmi
EF yasovchi
