5 .5 6 - sh a k l.
5 .5 7 - sh a k l.
miz.
E nuqta bilan AB chiziqdagi /
nuqtani birlashtirib,
ОС masofani
I nuqtadan o'lchab qo‘yamiz (5.53-shakl,
b).
Qolgan
CB, BE, EA oraliqdagi nuqtalar
xuddi hozirgi yasash kabi
aniqlanadi. Aniqlangan barcha nuqtalar o'zaro ravon qilib tutashtiriladi.
V tekislikdagi aylana rasmi bu yerda aylanaligicha tasvirlanadi.
5.53-shakl,
d da silindr o ‘qining
H, V, W larga perpendikular boigan
holatdagi texnik rasmlari ko'rsatilgan.
5.54-5.57-shakl larda texnik rasmlarni soyalash turlari ko'rsatilgan.
199
5.58-shaklda shamirli birikmaning yig‘ish chizmasi berilgan bo‘lib,
5.59-shakl,
a,
b, d larda shu birikmaning texnik rasmi
izometriyada tas-
virlangan. Qirqimga tushgan detallar oraliqlaridagi masofalami
Oz o‘qiga
o‘lchab qo‘yib,
Ox va Ov o'qlariga parallel chiziqlar chizamiz.
Oz
o ‘qidan
Ox va
Oy o‘qlariga bir xil uzunliklar (agarda detal ikkala o‘qqa
bir xil oicham da tushsa) o'lchab qo'yamiz (5.59-shakl,
a). Keyin
5.59-shakl,
b da tasvirlanganidek ellipslar chiziladi. So‘ngra uni
5.59-shakl,
d dagidek
soyalab chiqilsa, shamiming
texnik rasmi tayyor
bo'ladi.
O ‘z -o ‘zini tekshirish uchun savollar
1. Aksonometrik proyeksiyalar turlari haqida aytib bering.
2. Nima uchun izometriya deyiladi? Dimetriya-chi?
3. Qanday sharoitda texnik rasmlardan foydalaniladi?
M ashqlar
1. O'qituvchi tavsiyasiga binoan detaining ikkita ko‘rinishidan foyda-
lanib, uning oldin izometriyasi, keyin frontal dimetriyasi bajarilsin.
2. Detaining ikkita ko‘rinishi bo‘yicha uning
texnik rasmini bajarish
usulida uchinchi ko‘rinishi aniqlansin.
Test
Aksonometrik proyeksiyada aylana umumiy holda qanday ko‘rinishda
tasvirlanadi?
A. Aylana. B. Ovoid. C. Oval. D. Ellips.
202
